Monday, April 30, 2007

ՌՈՔ ԽՄԲԵՐԻ ԵԼՈՅԹ՝ ԵՐԵՒԱՆՈՒՄ

Երկու լուսանկար երեկ Ապրիլի 29-ին Երեւանի "Ազատութեան" հրապարակում տեղի ունեցած Ռոք խմբերի ելոյթից։ Թէ ո՞վ էր կազմակերպել համերգը եւ ինչու՞ էր կազմակերպել՝ չգիտեմ։ Եւ եթէ չեմ սխալւում հայկական խմբի անունը (առաջին լուսանկար) "Ոստան հայոց" է։

Յամենայնդէպս երգչի անունը Յովան է, որի ելոյթներին մի երկու անգամ ներկայ եմ եղել Երեւանի Downtown ակումբում։


Sunday, April 29, 2007

ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ԸՆՏՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ

Այս օրերին Հայաստանի ներքաղաքական դաշտում բաւականին հետաքրքիր իրադարձութիւններ են տեղի ունենում։ Մայիսի 12-ին կայանալու են Ազգային Ժողովի ընտրութիւնները եւ նախընտրական այս շրջանում օրէցօր թէժանում է պայքարը կուսակցութիւնների միջեւ։ Կուսակցութիւններ՝ յայտնի ու անյայտ, կազմակերպական լուրջ կառոյց ունեցող ու կուսակցութիւններ՝ ընդամէնը մի քանի հոգուց բաղկացած, գաղափարախօութիւն ու ծրագիր ունեցող ու կուսակցութիւններ՝ մի տեղից մի ինչ որ ծրագիր արտագրած։

Ազգային Ժողովի 131 աթոռներից 41-ը զբաղեցնելու են մեծամասնական ընտրակարգով ընտրուածները եւ հետեւաբար ականատեսն ենք նաեւ կուսակցութիւնների կողմից առաջադրուած կամ որեւէ կուսակցութեան չպատկանող անհատների միջեւ պայքարի։

Մամուլը յեղեղուած է սրա ու նրա հետ հարցազրոյցով, վերլուծական յօդուածներով եւ լուրերով։
Նոյնը հեռուստաընկերութիւնների պարագան է։ Որ հեռուստաալիքը միացնում ես, մէկը մի ինչ որ կուսակցութիւնից խօսում է իրենց ծրագրերի ու ինչ որ աւելի ճիշտ է՝ չծրագրերի մասին։ Խոստումներ, խոստումներ, խոստումներ։ Ժամանակի առումով պարզապէս հնարաւոր չէ բոլորը դիտել։

Կուսակցութիւնների ու անհատների կողմից քարոզարշաւի համար ծախսուող աստղաբաշխական գումարների մասին է խօսւում։ Ասում եմ աստղաբաշխական, որովհետեւ մեր նման ոչ հարուստ երկրում այդպիսի գումարներ ծախսելը պարզապէս՝ մեղք է։ Պատկերացրէք եթէ այսինչ անհատը՝ մէկ կամ մի քանի միլիոն դոլար է ծախսում ընտրութիւններում յաղթելու համար, հարց է առաջանում նախ` որտեղի՞ց այդ գումարը, այդ ի՞նչ "բիզնէսներ" են, որ այդպիսի շահոյթ են ապահովում, եւ ապա` դա նշանակում է, որ մարդը սպասելիք ունի ոչ միայն այդ գումարը պատգամաւոր եղած տարիների ընթացքում վերադարձնել իր գրպանը, այլ մի բան էլ շահել։

Մեր, ինչպէս բոլորի, տան դուռը օրը մի երկու կուսակցութեան քարոզիչ թակում են ու յանձնում են պատկան կուսակցութեան մասին ուղեցոյց գրքոյկներ, կամ հարցնում են "Դու՞ք քուէարկութեանը մասնակցելու էք", "Ու՞մ էք քուէ տալու" եւ նմանատիպ հարցեր։

Փողոցներում գովազդային վահանակների վրայ, պատերին, խանութների ապակիներին եւ էլ ուր ասես որմնազդեր են փակցուած։

Երգիչներն են խառնուել քարոզարշաւին ու մէկը երգում է այս կուսակցութեան համար, միւսը՝ այն, թերեւս չիմանալով, որ այդ պահին որոշակիօրէն որ կուսակցութեան համար է երգում։

Այս օրերին այս է վիճակը։

2.- Այս ճաշից յետոյ ընտանիքով զբօսոնում էինք "Ազատութեան" հրապարակում, երբ նկատեցի, որ համերգ է տեղի ունենում։ Մօտեցայ եւ տեսայ Rock երգի համերգ է` մասնակցութեամբ հայկական ու ռուսական խմբերի։ Սկզբում շատ մարդ չկար, մի երկու ժամ յետոյ երբ մենք թողեցինք հրապարակը մեծ թուով մարդիկ էին հաւաքուած։ Լուսանկարները շուտով կը տեղադրեմ։ Թէ դրանք ինչ խմբերի էին ու ինչու էր Ռոք երաժշտութեան համերգ տեղի ունենում, ճիշտն ասած, չիմացայ։

3.- Այսօր Արթուր Բաղդասարեանը ուժեղ պատասխան տուեց Ռոբերտ Քոչարեանին։ Այն առանձին տեսահոլովակով սփռուեց Հ1-ով (եթէ հեռարձակուել է այլ հեռուստաալիքներով՝ ես չեմ տեսել)։ Նա ի շարս այլ խնդիրների յայտարարեց, որ եթէ իշխանութիւնը աշխատում է, որպէսզի նա հրաժարուի 2008 թուականի նախագահական ընտրութիւններին մասնակցելուց, ապա սխալւում է, որովհետեւ նա իր թեկնածութիւնը առաջադրելու է եւ նաեւ ասաց, որ իր կեանքին վտանգ է սպառնում։ Ինչպէս ասում են՝ կենացները քաղցրանում են։

Լաւ մնացէք։

Friday, April 27, 2007

ՑՆՑԻՉ ՆՈՐՈՒԹԻՒՆ ԿԱ՞Յ

1.- Իրանում հոգեբանութեան, որպէս գիտութեան հիմնադիրներից մէկը` դոկտոր Մեսրոպ Բալայեանն է (եթէ չասեմ ուղղակի հէնց ինքն է հիմնադիրը)։

Թէեւ նա երբէք իմ դասախօսը չի եղել, բայց նրա հետ շատ մօտ յարաբերութիւններ եմ ունեցել։

Երբ իրար հանդիպէինք դոկտոր Բալայեանը կը հարցնէր "Ցնցիչ նորութիւն կա՞յ"։ Եւ հիմնաւորումն էլ այն էր, որ "Չեմ հարցնում նորութիւն կայ թէ չէ, որովհետեւ յամենայնդէպս մի բան կը լինի, խնդիրն այն է, որ ինչ ցնցիչ բան կայ"։

Դոկտոր Բալայեանի այս խօսքը միշտ յիշում եմ։

2.- Հայաստանում նախընտրական այս շրջանում ամէն օր մի նորութիւն կայ։ Սա է մի բան յայտարարում, նա է պատասխանում, սրա մեքենան են այրում, այնտեղ են մէկի վրայ կրակում, արդէն սրանք սովորական են դարձել։ Հետաքրքիրը ցնցիչ նորութիւնն է։

Ու ահա անցեալ շաբաթ օրուանից ուշադրութեան կենտրոնում է Հ.Հ. Ազգային Ժողովի նախկին եւ "Օրինաց Երկիր" կուսակցութեան նախկին ու ներկայիս նախագահ՝ Արթուր Բաղդասրեանի եւ Անգլիայի փոխ-դեսպան՝ Ռիչարդ Հայդի հանդիպման ձայնագրութեան բացայայտումը, որը հրատարակել է "Գոլոս Արմենի" թերթը անցեալ շաբաթ օրուայ համարում։

Նրանք հանդիպել են Երեւանի "Մարկօ Պոլօ" ճաշարանում։ Հանդիպման ընթացքում Բաղդասարեանը կոչ է անում անգլիացիներին ամէն կերպ փորձել ստուեր գցել Ազգային Ժողովի ընտրութիւնների վրայ ու վարկաբեկել Հայաստանը, որպէսզի ճանապարհ հարթուի դէպի իշխանափոխութիւն։ Հանդիպման ձայնագրութիւնը ուղարկուել է "Գոլոս Արմենի" թերթի խմբագրութիւն։ Երբ Ազգային Անվտանգութեան Ծառայութիւնը թերթի խմբագրութիւնից պահանջել է ասել թէ ձայնագրութիւնը որտեղից է ձեռք բերել, նրանք նշել են "Նոր ժամանակներ" կուսակցութեան նախագահ՝ Արամ Կարապետեանի անունը, այսինքն Կարապետեանն է նրանց տուել ձայնագրութիւնը, իսկ վերջինս էլ ի պատասխան Անվտանգութեան Ծառայութեան ասել է, որ ձայնագրութեան խտասալիկը գտել է իր տան մուտքի մօտ։

Թէ ով որտեղից է ձեռք բերել ձայնագրութիւնը կարծում եմ այս պահին երկրորդական նշանակութիւն ունի։ Առաջնայինը հետեւեալն է, որ Բաղդասարեանը հանդիպման ընթացքում այնպիսի բաներ է ասում Հայաստանի հասցէին, որ նրան անվարան կարելի է մեղադրել հայրենիքի դաւաճանութեան մէջ։ Ցանկացած "նորմալ" երկրում նմանատիպ արտայատութիւնների համար անմիջապէս մարդուն կը ձերբակալէին։

Սակայն մինչեւ այս պահը իմ տեղեկութեամբ ոչ Արթուր Բաղդասարեանն է որեւէ մէկի՝ ասենք "Գոլոս Արմենի" թերթի խմբագրութեան կամ Արամ Կարապետեանի ձեռից գանգատուել, ոչ էլ իրաւապահ մարմիններն են նրան կանչել հարցաքննութեան ու պատասխանատւութեան։

Մեծն Բրիտանիայի դեսպանատունն էլ հրատարակել է հաղորդագրութիւն, որտեղ հանդիպման արտայայտութիւնների բովանդակութիւնը չի հերքւում, պարզապէս ասւում է, որ գաղտնալսումը լաւ բան չէ http://www.panorama.am/am/politics/2007/04/26/despanatun/։

Ձայնագրութեան բացայայտման կապակցութեամբ մամուլում մի քանի վարկած է շրջանառւում, օրինակ 1) դա հէնց ինքը Բաղդասարեանի գործն է, 2) դա իշխանութեան գործն է, 3) դա անգլիացիների գործն է։

Այսօր էլ ուսանողների հետ հանդիպման ժամանակ, որի տեսագրութիւնը քիչ առաջ ցուցադրուեց Հ1-ով՝ "Հայլուր"-ից յետոյ, Ռոբերտ Քոչարեանը ուսանողներից մէկի հարցին ի պատասխան ուղղակի դաւաճանութիւն որակեց Բաղդասարեանի այդ արարքը։

Յամենայնդէպս եթէ հանդիպման բովանդակութիւնը խեղաթիւրուած չէ (որի կապակցութեամբ ցարդ որեւէ մէկը հերքում չի տուել) ապա պիտի ասեմ՝ ողբամ այն ազգին, որի Ազգային Ժողովի նախագահը եղել է այդպիսի մէկը։

Լաւ մնացէք։

Wednesday, April 25, 2007

ՋԱՀԵՐՈՎ ԵՐԹԻ ՈՒ ԱՊՐԻԼԻ 24-Ի ՄԱՍԻՆ

1.- Ապրիլի 23-ին ու 24-ին ուզում էի գրել ու անընդհատ չէր ստացւում՝ մի կողմից ժամանակի պատճառով, միւս կողմից էլ խառը մտքերի։ Յամենայնդէպս շատ բաներ կան, որոնց մասին ուզում եմ գրել։

2.-Ապրիլի 23-ին տեղի ունեցաւ Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Երիտասարդական Միութեան կազմակերպած ջահերով երթը։ Բազմահազար երիտասարդներ մասնակցեցին երթին։ Այն, ինչպէս ընդունուած է ասել, արդէն կրում է աւանդական բնոյթ, այսինքն կրկնւում է ամէն տարի։

Իմ կարծիքով ջահերով երթը Հայաստանի Երիտասարդական Միութեան ամենայաջող աշխատանքն է ցարդ իրականացուած, որովհետեւ նախ երթին մասնակցում են բազմահազար երիտասարդներ, որոնք անպայման Հ.Ե.Մ.-ի անդամ չեն եւ սա նշանակում է, որ այն սկսել է կրել ժողովրդական բնոյթ ու դուրս է եկել միութենական շրջանակից*, երկրորդ տարէցտարի շատանում է երթին մասնակցողների թիւը, երրորդ ինքնատիպ աշխատանք է եւ ունի իւրայատուկ խորհրդաւորութիւն, պատկերացրէք երեկոյեան մթութեան մէջ բազմահազար մարդիկ վառուող ջահերով բարձրանում են դէպի Ծիծեռնակաբերդի բարձունքը, դա անբացատրելի զգացում է հաղորդում մարդու, չորրորդ քարոզչական տեսակէտից կարեւորութիւն է ներկայացնում, որովհետեւ ոչ միայն Հայաստանեան, այլ արտասահմանեան (ներառեալ թրքական) լրատուամիջոցներն են անդրդառնում դրան։

Այս տարուայ նորութիւնն այն էր, որ ջահերն իրար զօդելով պատրաստել էին "ՊԱՅՔԱՐ" բառի տառերն առանձին-առանձին, որոնք իրար կողքի, պարզ է արտացոլում էին "ՊԱՅՔԱՐ", ինչպէս նաեւ խաչի նշան, սակայն դրանք տեսնելու համար պիտի վերեւից նայուէր, որը հնարաւոր չէր շարքում քայլող մարդկանց համար։ "Ազատութեան" հրապարակում դա նկատեցինք, սակայն հնարաւոր չէր պատկերն ամբողջութեամբ տեսնել։ Յետոյ դա տեսանք հեռուստացոյցից։

Լաւ կը լինէր, եթէ ուղղաթիռով նկարահանուէր այդ ամբողջը եւ ուղիղ եթերում հեռարձակուէր, բայց դա առայժմ մեր ուժերից վեր է։

Ուշ վերադարձանք տուն եւ չկարողացայ գրել։ Լուսանկարները կը տեղադրեմ այս քանի օրը (ճիշտն ասած Dial up-ով կայքում լուսանկար տեղադրելու (Upload) համար պիտի նախ հոգեպէս դրան պատրաստուել)։

3.- Երեւանում Ապրիլի 24-ին ձիւն տեղաց։ Այն շարունակուեց նաեւ այսօր՝ Ապրիլի 25-ի առաւօտեան։ 2001-ից ապրում եմ Հայաստանում եւ չեմ տեսել, որ Ապրիլին ձիւն գայ, էլ ինչ մնացած Ապրիլի վերջերին ու էդ էլ ճիշտ 24-ին։

Դրա համար էլ առաւօտեան ժամերից մինչեւ ճաշից յետոյ ժամը 5:00-6:00-ը Ծիծեռնակաբերդը մարդաշատ չէր։ Ես այցելեցի ժամը 14։30-ի սահմաններում եւ հակառակ անցեալ տարիների` ոչ միայն կարողացայ արագ բարձրանալ մինչեւ յուշարձան, այլ նոյն ճանապարհով էլ վերադարձայ, մինչդեռ նման բան անցեալ տարիներում ոչ մի կերպ հնարաւոր չէր**։

Միշտ հիացած եմ եղել Ապրիլի 24-ին մարդկանց հոծ զանգուածների Ծիծեռնակաբերդ այցելութեան ձեւով։ Այն պայմաններում երբ որեւէ քարոզչութիւն որեւէ մէկի կողմից չի կատարւում, մարդիկ, ինքնակամ, գնում են Ծիծառնակաբերդ, լուռ, հանդարտ շարքերով եւ մի ճիւղ ծաղիկ դնում յուշարձանի մօտ՝ դրանով իրենց յարգանքի տուրքը մատուցելով 1,5 միլիոն զոհերի յիշատակին։ Արեւ լինի թէ երեկուայ նման ձիւն, միեւնոյնն է, մարդիկ գնում եմ Ծիծեռնակաբերդ։ Վաղ առաւօտուանից մինչեւ ուշ գիշեր։ Խաղաղ ու հանգիստ շարքերով։

* Յիշում եմ ժամանակին որոշ ընկերներ այն կարծիքին էին, որ սա Հ.Ե.Մ.-ի աշխատանքն է եւ հետեւաբար չպիտի թոյլ տալ ուրիշ միութիւններ մասնակցեն երթին կամ միայն Հ.Ե.Մ.-ի անդամները պիտի ջահ կրեն եւ այլն։ Ճիշտն ասած մինչեւ հիմա չեմ հասկացել այդ մօտեցման տրամաբանութիւնը։

** Ապրիլի 24-ին մշտական ուղին հետեւեալն է՝ բարձրանալ մարզահամալիրի աստիճանների մօտից (Կիեւեան կամրջի մօտ) մինչեւ յուշարձան եւ իջնել միւս ուղղութեամբ՝ դուրս գալով "Հրազդան" շուկայի մօտ։

Sunday, April 22, 2007

ՌՈՅԱԼ ԹԷ՞ ՍԱՐԿՈԶԻ

Այսօր հաճոյքով հետեւեցի Ֆրանսիայի նախագահական ընտրութիւններին։

Արդիւնքը՝ պահպանողական Սարկոզին՝ %30.5, ընկերվարական Ռոյալը՝ %25, Բայրուն` %18 եւ Լը Փէնը` %11.7։

Ռոյալն ու Սարկոզին կրկին մրցելու են Մայիսի 5-ին, տեսնենք ով է յաղթելու։

Ռոյալի յաղթութիւնը ոչ միայն ընկերվարականների յաղթութիւնն է՝ որպէս կուսակցութիւն, այլ դրանով նաեւ Ֆրանսիան առաջին անգամ իր պատմութեան մէջ ունենալու է կին նախագահ։

Friday, April 20, 2007

ԿՈՄԻՏԱՍԻ ՊՈՂՈՏԱՆ ՅԵՏՊԱՏԵՐԱԶՄԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿՈՒՄ

Ներքոյիշեալ լուսանկարները վերաբերում են Երեւանի Կոմիտասի պաղոտային, այնտեղ, որտեղ ապրում ենք մենք։ Արաբկիր թաղամասը, որում գտնւում է Կոմիտասի պողոտան, մտնում է Երեւանի երկրորդ գօտու շրջագծում։ Այն բնակելի կամ առեւտրային տարածքների գնային առումով Կենտրոնից յետոյ համարւում է երկրորդ թանգարժէք թաղամասը Երեւանում*։

Ինչպէս լուսանկարներից երեւում է՝ պողոտայի մէջտեղը քանդած է։

Ի՞նչ է պատմութիւնը։ Նախապէս այդտեղ երկաթագիծ կար։ Մի օր իշխանութիւնը որոշեց երկաթագծերը հանել (ճիշտ-սխալ, լաւ-վատ` այլ նիւթ է)։ Մի քանի հատուածում հանեցին երկաթագծերը եւ մէկ էլ աշխատանքները կանգ առան։ Ինչու՞։ Պարզուեց, որ շինարարական աշխատանքների ծախսը հոգում է ԼԻՆՍԻ հիմնադրամը եւ քանի որ ԱՄՆ-ից գումարի մի մասը ուղարկել՝ մնացածը Քըրք Քըրքորեանը** չի ուղարկել (դիւանակալական (Bureaucratic) խոչընդոտների հանդիպելու պատճառով), ուստի իշխանութիւնը գումար չունի վճարելու շինարարարական ընկերութեանը, վերջինս էլ աշխատանքները դադարեցրել է։

Շուտով մենք նշելու ենք Կոմիտասի պողոտան յետպատերազմական վիճակի վերածման մէկ ամեակը։

Թէ անցնող մէկ տարուայ ընթացքում քանի դէպք է պատահել անցորդներին ու մեքենաներին՝ դուք գուշակէք։ Ես նշեմ միայն մի պարագայ՝ ճիշտ իմ տան դիմացը քանդել էին մեծ խորութեամբ մի փոս ու մի երեկոյ մի մեքենայ ընկաւ այդ փոսի մէջ, որը երբ դուրս բերեցին վերածուել էր երկաթի թափօնի։ Էլի փառք Աստծոյ մեքենավարը ողջ առողջ էր։

Անձամբ ինձ հետաքրքրում է իմանալ, որ ասենք եթէ մէկ էլ ԼԻՆՍԻ հիմնադրամը դադարեցնի Հայաստանին օժանդակելը, ի՞նչ կը լինի այս պողոտայի վիճակը։ Կամ երբ մեր իշխանութիւնը յայտարարում է, որ երկիրը տնտեսական երկնիշ աճ է արձանագրում ու "վագրային թռիչք" ունի, ապա ինչպէ՞ս է պատահում, որ մէկ պողոտայի վերանորոգումը չեն կարողանում իրականացնել մէկ տարուայ ընթացքում (էլի մենք՝ հայերս բախտ ենք բերել, որ Կոմիտասի պողոտան Տորոնտոյի Yonge պողոտայի երկարութիւնը չունի, որը 1700 կիլոմետր է, թէ չէ վստահաբար նորոգութիւնը դարեր կը տեւէր)։



Փառք ենք տալիս Աստծուն, որ ներկայիս ճանապարհն այսպէս է։ Իրականում ամիսներ շարունակ քանդուած տարածքը շատ աւելի խորն էր, մէկ-երկու ամիս է ինչ հող են լցրել ու քանդուած տարածքի մակերեսը մօտեցրել ասֆալտին։


Ինչպէս ներքեւի լուսանկարում տեսնում էք , նախատեսուել են յատուկ անցուղիներ, որտեղով հետիոտն մարդիկ կարող են անցնել պողոտայի մէկ կողմից միւսը։


Ինչպէս նկատում էք ճանապարհի երկու երկայնքում զետեղուած են ազդանշաններ, որպէսզի վարորդները զգուշանան վտանգից։


Կասեան պողոտան էլ Կոմիտասի օրն ընկաւ։


Միայն պողոտայի մէջտեղը քանդած չէ, ասֆալտն էլ է առլեցուն փոսերով, ներքեւի նկարում մեքենան ընկել է փոսի մէջ (կարծում եմ աւելի ճիշտ է այս պարագային փոսիկ բառը գործածել, որովհետեւ սա միւսների համեմատ բարիք է)***։




Շունն էլ է ելք որոնում։




* Այս նախադասութիւնը գրեցի ասելու համար, որ եթէ թանգարժէք ու հարուստ (??) թաղամասի վիճակն այս է, էլ վայ խեղճ ու աղքատ թաղամասերին։

** Հետաքրքիր է իմանալ երկքաղաքացիութեան օրինագծին դէմ քուէարկող կամ ընդհանրապէս չքուէարկող Ազգային Ժողովի պատգամաւորները Կոմիտասի վերանորոգուած պողոտայով անցնելու են, թէ ասենք իրենց ճանապարհը փոխելու ու այլ փողոցներով են գնալու։ Չէ որ պողոտան վերանորոգում է Հայաստանի Հանրապետութեան ոչ քաղաքացին։ Հետաքրիքր է նաեւ իմանալ, որ Քըրք Քըրքորեանը դիմելու է երկքաղաքացի դառնալու համար թէ ոչ։

*** Որոշ պարագաներում այս փոսերն այնքան խորն են (այս պարագային աւելի ճիշտ է ասել հոր), որ ակամայ մտածում եմ մարդ տնից դուրս գալիս իր հետ պիտի վերցնի հաց ու մի երկու տուփ պահածոյ, որպէսզի եթէ ընկաւ այդ հորերի մէջ, մինչեւ տնեցիներն իմանան ու այդտեղից մարդու դուրս բերեն, գոնէ սովածութիւնից չմահանայ։

Tuesday, April 17, 2007

ՄԱԼԵՆԱ


Երեկ գիշեր դիտեցի "Մալենա" (Malena) տեսաերիզը։ Գեղեցիկ էր։ Արտադրուել է 2000 թուականին։ Տեւողութիւնն է 109 րոպէ։
Բեմադրիչն է Ջոզէփփէ Տորնատորէն (Guiseppe Tornatore)։
Փայլուն դերակարութեամբ Մոնիկա Բելլուչիի (Monica Bellucci)։

Այն համարւում է դրամա ռոմանտիկ ժանրում։
Բաւականին էռոտիկ է, այդ պատճառով էլ արժանացել է որոշ քննադատների դիտողութեանը եւ որոշ երկրներում ցուցադրուել է տեսաերիզի խմբագրուած տարբերակը (օրինակ ԱՄՆ-ում կրճատուել է տեսաերիզի 17 րոպէն)։

Շօշափում է հասարակական եւ հոգեբանական խնդիրներ։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներն են։ Իտալիան ներքաշւում է պատերազմի մէջ։ Երիտասարդ գեղեցիկ կնոջ ամուսինը մեկնում է պատերազմի։ Ու սկսում է բամբասանքների անվերջանալի ալիքը, որն ի վերջոյ աւերում է կնոջ կեանքը։ 12 տարեկան Ռենատօն սիրահարւում է Մալենային եւ պատանու սէրը կնոջ նկատմամբ կազմում է տեսաերիզի առանցքներից մէկը։


Հակառակ Մալենայի կապակցութեամբ տարածուած անհարկի շշուկներին, նա հաւատարիմ է մնում ամուսնուն, սակայն նիւթական ծանր վիճակը, վաւաշոտ հայեացքներն ու հասարակական ճնշումը ...

Գեղարուեստական առումով տեսաերիզին առանձնայատուկ գրաւչութիւն է հաղորդում այն, որ գլխաւոր հերոս՝ Մոնիկա Բելլուչին ամբողջ տեսաերիզի ընթացքում արտասանում է ընդամնէնը մի քանի բառ։

Մէկ նախադասութեամբ պիտի ասեմ, որ գեղեցկօրէն պատկերուել է այն, թէ ինչպէս ասէկօսէները, հետեւախօսութիւնն ու բամբասանքը կարող են քայքայել մարդկանց կեանքն ու խորտակել ճակատագրեր։

Խորհուրդ կը տամ դիտել։

Լաւ մնացէք։

Sunday, April 15, 2007

ՍԷՐԸ ԽՈԼԵՐԱՅԻ ԺԱՄԱՆԱԿ (5)

Աւարտեցի Գաբրիէլ Գարսիա Մարկէսի "Սէրը խոլերայի ժամանակ" գիրքը։ Այն սիրային վէպ է։ Գրուել է 1985 թուականին։ Անգլերէնից թարգմանուել է հայերէն եւ հրատարակուել է 2004 թուականին, Հայաստանում, "Նոյան Տապան" հրատարակչութեան կողմից։ Թարգմանիչն է Անիկ Քըլջեանը։ Ծաւալը 348 էջ է։ Տապաքանակը՝ 500 օրինակ։ Գինը 1500-2000 դրամ։

Թարգմանութիւնն իմ կարծիքով յաջող է։ Ցաւօք գրքում առկայ են բազմաթիւ տառասխալներ։

Գիրքը "յաւերժական թեմաներ"-ից մէկի՝ սիրոյ մասին է։ 50 տարուց աւելի տեւած սիրոյ պատմութիւն, որը տեղի է ունենում 19-րդ դարի վերջերին եւ 20-րդ դարի սկզբներին, Կարիբեան կղզիներում։

Գիրքը կարդացի հաճոյքով, թէեւ կուզէի այլ կերպ աւարտուէր։

Այնտեղ առկայ են հետաքրքիր ե խորիմաստ մտքեր, որոնք ընթերցողին մղում են մտածելու կամ վերապրելու իր ունեցած ապրումները։ Դրանցից որոշները նախկին էջերում գրել եմ, այժմ էլ գրում եմ երկուսը, նշելով որ կան այլ մտքեր եւս, որոնց թողնում եմ ընթերցողներին։

"Ինքն էլ չէր կարողանում հաւատալ, մանաւանդ՝ իր կեանքի այն շրջանում, երբ ողջ էութեամբ նուիրուել էր հարազատ քաղաքի ճակատագրին, որի նմանն, ինչպէս որ յաճախ ու անվերապահօրէն կրկնել էր, աշխարհում չկայ։ Փարիզեան ուշ աշնանը պատահական սիրեցեալի հետ թեւանցուկ թափառելիս, թերեւս, հնարաւոր չէր պատկերացնել առաւել ջինջ մի երջանկութիւն, քան խորոված շագանակի փայտեղէն հոտը տապակի վրայ, ակորդէոնի մեղրածոր մեղեդիներն ու բաց պատշգամբում համբուրուող անյագուրդ սիրահարներին, եւ այնուհանդերձ՝ ձեռքն ի սիրտ կարող էր երդուել, որ այդ ամէնը կարիբեան ապրիլի մէկ օրուայ հետ իսկ չի փոխի։ Նա դեռ շատ երիտասարդ էր հասկանալու, որ սրտի յիշողութիւնը ջնջում է վատը եւ գունազարդում լաւը, եւ հէնց այդ հնարքի շնորհիւ է, որ դիմանում ենք անցեալին։ Բայց երբ նաւի բազրիքից կրկին տեսաւ հին գաւառի ճերմակ հրուանդանը, կտուրներին արձանացած ուրուրներին, պատշգամբում չորացող աղքատների լուացքը, այն ժամանակ միայն հասկացաւ, թէ որքան յիմար էր` այդքան հեշտ տրուելու կարօտախտի կենարար խաբկանքին"։ (էջ 104)

"Քիչ անց փակ կառքում մօր կողքին շոգից խեղդուելով՝ այլեւս անկարող էր տանել լուսամուտից ներս խուժող դաժան իրողութիւնը։ Ովկիանոսի վրայ, ասես, մոխիր էր շաղ տուած, մարքիզների հնամենի պալատները փլուզման եզրին էին, եւ բաց կոյուղիներից ելնող մահաբեր շոգի պատճառով անհնար էր նշմարել յասմիկի զգլխիչ բուրմունքը։ Ամէն ինչ նրան շատ աւելի փոքր թուաց, քան երբ մեկնում էր` առաւել թշուառ ու թախծալի, եւ փողոցների աղբակոյտներում այնքան անօթի առնետներ էին վխտում, որ կառքին լծուած ձիերը վախից սայթաքում էին։ Նաւահանգստից մինչեւ իրենց տուն՝ Փոխարքաների թաղամասի կենտրոն տանող երկար ճանապարհին ոչինչ չգտաւ, որ արդարացնէր իր կարօտը։ Պարտուած՝ գլուխը շրջեց, որ մայրը չտեսնէր լուռ արտասուելը"։ (էջ 105)

Յ.Գ. Ամերիկեան ֆիլմ արտադրող մի ընկերութիւն 3 միլիոն դոլլար վճարել է գրքի հեղինակին` նրանից ստանալով գրքի վրայից ֆիլմ պատրաստելու թոյլտւութիւն։

Friday, April 13, 2007

SONY CYBERSHOT DSC-H5


Այս թուային լուսանկարչական տեսախցիկը նոր եմ գնել՝ Sony CyberShot DSC-H5։ Համացանցով երկար փնտրեցինք (կինս ու ես) ու վերջը կենտրոնացանք Sony-ի վրայ (տեսախցիկի գնելն են ունի իր առանձին ու հետաքրքիր պատմութիւնը, որին կանդրադառնամ մէկ այլ առիթով)։

Այս (եւ մի քանի այլ) սարքաւորումներ գնելուս փորձառութիւնն ինձ բերել է այն եզրակացութեան, որ համացանցով շատ աւելի հեշտ եւ աւելի արդիւնաւէտ է նոր ապրանք ձեռք բերելու կապակցութեամբ ուսումնասիրութիւն կատարելն ու որոշում կայացնելը, քան ուղղակի խանութներ այցելելը։ Աւելի պարզ ասեմ։ Օրինակ ես թուային լուսանկարչական տեսախցիկների մասնագիտական յատկանիշների վերաբերեալ բաւարար տեղեկութիւն չունէի։ Փորձառութիւնս էլ ինձ ասում էր, որ նման սարքաւորումներ վաճառող խանութների աշխատակիցները կամ իրենք էլ մանրամասնութեամբ տեղեակ չեն սարքաւորումի գործառոյթներից ու պարզապէս ունեն ընդհանուր տեղեկութիւններ, որովհետեւ աշխատում են որպէս վաճառող եւ պարտաւոր են առնուազն այդքանն իմանալ, կամ տեղեակ են, բայց ինչ-ինչ պատճառներով (ասենք՝ զբաղուած են, որովհետեւ խանութում շատ յաճախորդ կայ, կամ այդ օրը անտրամադիր են, կամ էլ պարզապէս յաճախորդի դէմքը չեն սիրել) քիչ են բացատրութիւն տալիս կամ էլ ընդհանրպէս բացատրութիւն չեն տալիս։

Համացանցի պարագային հարցը լուծւում է։ Մարդ կարողանում է տեղեկութիւններ ձեռք բերել մի սարքաւորման մասին, որից ընդհանրապէս գաղափար չունի, իմանալ տուեալ սարքաւորման պարագային որ յատկանիշներն են առաջնային եւ որոնք են երկրորդական (որը շատ կարեւոր է, որովհետեւ երբեմն մարդ դէսից դէնից որոշ բաներ լսել է, որոնք համարում է ճիշտ, սակայն յետոյ պարզւում է, որ այդ տեղեկութիւնները կամ սխալ են կամ էլ ամբողջական չեն), յետոյ այն համեմատել նմանատիպ այլ սարքաւորումների հետ, եւ ի վերջոյ կողմնորոշուել։ Թերեւս միակ բացասական բանն այն է, որ համացանցի պարագային ուղղակի չես կարողանում շօշափել այդ սարքաւորումը։

Ի վերջոյ երկար-բարակ ուսումնասիրելուց յետոյ գնեցինք Sony DSC-H5։ Սրանով այսուհետ կը կարողանամ լուսանկարել այն ինչ կը հետաքրքրի ինձ ու դրանք տեղադրել կայք էջում՝ այն դարձնելով աւելի հետաքրքիր։ Բայց առաջին հերթին պիտի սկսեմ սովորել նրանից ճիշտ օգտուելու ձեւը։

Յաւելեալ տեղեկութիւնների համար կարող էք այցելել www.digitalcamera-hq.com կայք էջը։

Լաւ մնացէք։


Wednesday, April 11, 2007

ՍԷՐԸ ԽՈԼԵՐԱՅԻ ԺԱՄԱՆԱԿ (4)

"Ուզում էր վերստին գտնել իրեն, դառնալ առջաուանը, վերականգնել այն ամենն, ինչից ստիպուած էր եղել հրաժարուել ստրկութեան յիսուն տարիների ընթացքում, որ, անկասկած, երջանիկ տարիներ էին եղել, սակայն ամուսնու մահուանից յետոյ իր անհատականութեան փշուրն անգամ չէր մնացել։ Ինքը մի ուրուական էր այդ օտար տան մէջ, որ մի գիշերուայ մէջ ամայացել, դարձել էր անծայրածիր ու ամայի, եւ որի միջով աննպատակ թափառելով հարց էր տալիս իրեն, թէ իրենցից որ մէկն էր աւելի մեռած՝ նա՞, ով մահացել էր, թէ՞ նա, ում թողել էր յետեւում"։ (էջ 277)

"Երբ լուսաբացին առաջին անգամ արթնացաւ որպէս այրի եւ աչքերը փակ քնելու համար աւելի յարմար դիրք որոնելով շրջուեց անկողնում, հէնց այդ պահին էր, որ նրա համար ամուսինը մահացաւ։ Որովհետեւ միայն այդ պահին անդրադարձաւ, որ տարիներ ի վեր նա առաջին անգամ էր տնից դուրս գիշերում։ Միւս անգամ, երբ այդ հասաւ գիտակցութեանը, սեղանի շուրջն էր, ոչ թէ այն պատճառով, որ իրեն մենակ էր զգում, որ ի դէպ` իսկապէս այդպէս էր, այլ այն տարօրինակ զգացողութեան, որ ճաշում էր մի մարդու հետ, որն այլեւս գոյութիւն չունի"։ (էջ 277-8)

"Անկախ ամէն ինչից, վճռեց ինչ ուզում է լինի՝ անպայման շարունակել ապրել՝ ամուսնուն յիշելով այնպէս, ասես նա չէր էլ մահացել"։ (էջ 279)

"Ֆլորենտինօ Արիզան միշտ մոռանում էր, թէեւ երբէք չի կարելի մոռանալ, որ կանայք հարցի թաքուն իմաստն աւելի շուտ են ընկալում, քան բուն հարցը"։ (էջ 285)

"... Մօր անկողնում քնած էր եղել. Նրա սնեակը թողել էր եղածի պէս եւ մի քանի անգամ չափից աւելի միայնակ չզգալու համար այնտեղ էր քնել, երբ մենակութիւնը նեղում էր"։ (էջ 286)

"Այդ ցնորքը պէտք է նրան սովորեցնէր, որ սէրը ազնուաշնորհ վիճակ է. ոչ թէ ինչ որ բանի միջոց, այլ ինքնին՝ ամէն ինչի սկիզբն ու վերջը, գերագոյն նպատակը"։ (էջ 291)

""Միշտ յիշիր, որ լաւ ամուսնութեան մէջ ամենակարեւորը ոչ թէ երջանկութիւնն է, այլ՝ կայունութիւնը"։ Այրիութեան սկզբնական միայնութեան մէջ հասկացել էր, որ դա ոչ թէ խղճուկ սպառնալիք էր, որ այն ժամանակ վերագրել էր նրա խօսքերին, այլ այն ճիւղը, որի վրայ խարսխուած էր եղել իրենց երկուստէք երջանկութիւնը"։ (էջ 297)

"Որովհետեւ հակառակ համընդհանուր կարծիքի՝ նա այնքան էլ կոկիկ չէր, այլ կոկիկ երեւալու սեփական յուսահատական մեթոդն ունէր, պարզապէս թաքցնում էր անկարգութիւնը"։ (էջ 299)

"Չեմ հաւատում Աստծուն, սակայն վախենում եմ նրանից"։ (էջ 301-2)

"Եթէ մեզ՝ այրիներիս համար մի առաւելութիւն է մնացել, այդ այն է, որ այլեւս ոչ ոք չի կարող մեզ հրամայել"։ (էջ 322)

"Իր ամուսնուց լաւ ամուսին չէր էլ կարող պատկերացնել եւ այդուհանդերձ՝ իրենց համատեղ կեանքը վերյիշելիս աւելի շատ դժուարութիւններ էր մտաբերում, քան հաճելի վայրկեաններ, չափից դուրս շատ անփոխհասկացողութիւն, անտեղի վիճաբանութիւններ, կուտակուած մաղձ ու բարկութիւն։ Յանկարծ հառաչեց. "Անհաւատալի է, թէ մարդ ինչպէս կարող է այդքան տարի երջանիկ լինել այդքան վէճերի ու պրոբլեմների մէջ եւ, գրողը տանի, չիմանալ՝ արդեօ՞ք սէր էր դա, թէ՝ ոչ"։ (էջ 327)

"Սէրը միշտ էլ սէր է. ամէն ժամանակ ու ամենուր, սակայն որքան մահը մօտենում է, այնքան սէրն աւելի ամուր է դառնում"։ (էջ 344)

"... Ոչ թէ մահը, այլ կեանքն է, որ սահման չի ճանաչում"։ (էջ 346)

Tuesday, April 10, 2007

ՍԷՐԸ ԽՈԼԵՐԱՅԻ ԺԱՄԱՆԱԿ (3)

"...Չէր պատկերացնում աւելի ստորացուցիչ բան, քան սիրոյ համար վճարելը"։ (էջ 179)

"Ֆրորենտինօ Արիզան իր մանկութիւնից յիշեց կնքահօր՝ ընտանեկան բժշկի արտայայտութիւնն իր մշտական փորկապութեան մասին."Աշխարհը բաժանւում է նրանց, ովքեր կարող են քաքել եւ նրանց, ովքեր չեն կարող"։ Այս դրոյթի վրայ հիմնուելով՝ բժիշկը մարդկային բնաւորութեան մասին մի ամբողջ տեսութիւն էր հնարել, որ աւելի ճշգրիտ էր համարում, քան աստղագիտութիւնը"։ (էջ 180)

"... Վերջապէս հասկացաւ, որ հնարաւոր է կնոջ հետ ընկեր լինել ու չպառկել հետը"։ (էջ 185)

"... Սէրն, անկախ ամէն ինչից, բնածին տաղանդ է։ "Կամ ծնուած օրուանից գիտես, կամ այդպէս էլ երբէք չես իմանայ""։ (էջ 185-6)

"... Ֆլորենտինօ Արիզան եկել էր այն համոզման, որ աշխարհը լի էր երջանիկ այրիներով։ Նա դրանց տեսել էր իրենց ամուսնու դիակի մօտ վշտից խենթացած պաղատելիս, որ իրենց էլ կենդանի թաղեն նոյն դագաղում, որ ստիպուած չլինեն դիմագրաւելու ապագան առանց նրա, սակայն երբ սկսում էին աստիճանաբար հաշտուել նոր վիճակին, տեսել էր նաեւ, թէ ինչպէս են փիւնիկի պէս յառնում մոխիրներից"։ (էջ 200)

"Հասարակական կեանքի նպատակը սարսափը յաղթահարելն է. ամուսնական կեանքի նպատակը՝ ձանձրոյթը յաղթահարելը"։ (էջ 209)

"Նրանք հէնց այն էին, ինչ որ պատկերացնում էր. ճիշտ ինչպէս քաղաքները, որ նրա համար ոչ թէ աւելի լաւը կամ վատն էին, այլ պարզապէս այնպիսին, ինչպիսին ստեղծել էր իր սրտում"։ (էջ 209)

"Այն ժամանակ Ֆերմինա Դազան սկսեց գիտակցել, որ անձնական կեանքն` ի տարբերութիւն հասարակականի, յեղյեղուկ ու անկանխատեսելի է։ Նրա համար երեխաների եւ մեծահասակների միջեւ եղած տարբերութիւնն իրականում այնքան էլ պարզ չէր, սակայն ի վերջոյ` նախապատւութիւնը տալիս էր երեխաներին, որովհետեւ նրանց դատողութիւններն աւելի վստահելի էին"։ (էջ 218)

"Նա կատարեալ ամուսին էր. երբէք յատակից ոչինչ չէր բարձրացնի, ոչ մի լոյս չէր հանգցնի, ոչ մի դուռ չէր փակի։ Երբ վաղորդեան մութնուլուսին հագուստի վրայ պակաս կոճակ լինէր, կասէր` "Մարդ պէտք է երկու կին ունենայ. մէկը՝ սիրելու համար, միւսը` կոճակ կարելու""։ (էջ 219)

"Նրա կամակորութիւնից յոգնած՝ Ֆերմինա Դազան խնդրեց, որ իր ծննդեան առթիւ մի արտասովոր նուէր անի իրեն, որ գոնէ այդ օրն ինքը ստանձնի տնային հոգսերը։ Նա հաճոյքով համաձայնեց եւ արշալոյսին, իրօք, սկսեց զբաղուել տնային տնտեսութեամբ։ Սքանչելի նախաճաշ մատուցեց, բայց մոռացել էր, որ կինը խաշած ձու չի ուտում եւ կաթով սուրճ չի խմում... Առաջին վայրկեանից հասկացաւ, որ բացարձակապէս չգիտէ, թէ ինչը ուր է գտնւում, մանաւանդ՝ խոհանոցում... Ժամը տասին ճաշի վերաբերեալ դեռ ոչինչ չէր որոշուած, որովհետեւ տան մաքրութիւնը աւարտուած չէր, ննջասենեակը չէր յարդարուած, լողարանը չէր շփուած, մոռացել էր դնել զուգարանի թուղթը, սաւանները, մոռացել էր կառապանին ուղարկել երեխաների հետեւից եւ շփոթեց սպասաւորների պարտականութիւնները. խոհարարին կարգադրեց անկողինները յարդարել, իսկ սպասուհիներին ուղարկեց ճաշ եփելու"։ (էջ 220)

"Ֆլորենտինօ Արիզան գիտէր, որ իր երկրի հարուստները կարճատեւ հիւանդութիւններով չեն վարակւում։ Նրանք կամ անսպասելի մահանում են եւ անպայման` որեւէ մեծ տօնի նախօրէին, որպէսզի սգոյ պատճառով հնարաւոր չլինի տօնել, կամ էլ աստիճանաբար խամրում են երկարատեւ ու զազրելի հիւանդութիւններից, որոնց ամենամանրակրկիտ մանրամասները շուտով բոլորի սեփականութիւնն են դառնում"։ (էջ 230)

"Բայց երբ խոստովանեց, որ այդ օրը խոստովանահօր մօտ է եղել, քիչ մնաց կատաղութիւնից խելագարուէր։ Ակադեմիայում ուսանելու օրերից ի վեր նա համոզուած էր, որ եկեղեցու բոլոր սպասաւորները` կին թէ տղամարդ, զուրկ են հոգեւոր ձիրքերից ... Համոզուած էր, որ նախքան ամուսինը կը հասցնէր խոստովանութիւնն աւարտել, իր պատիւը արդէն ասէկոսէի առարկայ դարձած կը լինի"։ (էջ 248)

"Ես գրեթէ հարիւր տարեկան եմ եւ ականատեսն եմ եղել ամէն ինչի՝ անգամ երկնքում աստղերի դասաւորութեան փոփոխութեանը, սակայն այս երկրում ոչ մի բան չի փոխուել,- ասում էր նա։ -Այստեղ երեք ամիսը մէկ նոր սահմանադրութիւն, նոր օրէնքներ են ստեղծւում ու նոր պատերազմներ հրահրւում, սակայն մենք դեռ գաղութատիրութեան դարաշրջանում ենք մնացել"։ (էջ 264)

"Անհաւատարիմ, բայց ոչ դաւաճան"։ (էջ 268)

"Ոչ մի բան մարդուն այնքան բնորոշ չէ, որքան մեռնելու ձեւը..." (էջ 274)

Sunday, April 8, 2007

ՓՈՂԻ ՈՒԺԸ ԿԱՄ ԸՆԿԵՐՈՋՍ ՀԱՅՐԱԿԱՆ ՏԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ (2)

Ընկերոջս հայրական տունն էլ գրանցուել էր երկրի մշակութային ժառանգութեանց ցուցակում։
Եւ ընկերս էլ, ինչպէս Նոր Ջուղայաբնակ շատ ու շատ հայեր, գնում-գալիս էր "Մշակութային ժառանգութեանց պահպանման կազմակերպութեան" գրասենեակը՝ յոյս ունենալով, որ ի վերջոյ կը կարողանայ համոզել պատասխանատուներին, որ իր հայրական տունը մշակութային ժառանգութիւն չէ։ Սակայն ի զուր։ Խօսքը իհարկէ ոչ թէ համոզելու մասին է՝ պատմաճարտարապետական փաստարկներ բերելով, այլ պարզապէս հասկացնելով, որ ստում են։

Եւ ահա մի օր նրանց տան դուռն են թակում Սպահանի քաղաքապետարանի ներկայացուցիչները եւ բացատրում, որ նկատի ունենալով քաղաքում մեքենաների շատանալն ու թաղամասում (Նոր Ջուղա) խցանումների առաջացումը, քաղաքապետարանը որոշել է Խաղանի պողոտայում մեքենաների մեծ կանգառ կառուցել։ Ուստի քաղաքապետարանը գնում է այդ տարածքի բնակարանները, որպէսզի դրանց վայրում կանգառ կառուցի։

Իսկ ու՞ր մնաց երկրի մշակութային ժառանգութիւնը։

Պարզ է քաղաքապետարանը բնակարանները գնել է շուկայականից ցածր արժէքով նկատի ունենալով, որ այն հանրային օգտագործման վայր պիտի դառնայ։

Այստեղ տուժեց ընկերոջս ընտանիքը (եւ միւս ընտանիքները)։

Տուժեցին նաեւ Իրանի "Մշակութային ժառանգութեանց պահպանման կազմակերպութեան" Սպահանի պատասխանատուները, որովհետեւ չկարողացան այդ տների քանդման թոյլտւութիւնը տալու դիմաց հարստանալ, աւելի պարզ ասած՝ կաշառք վերցնել։

Լաւ մնացէք։

Thursday, April 5, 2007

ՓՈՂԻ ՈՒԺԸ ԿԱՄ ԻՄ ՀԱՅՐԱԿԱՆ ՏԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ (1)

Ընկերներիցս մէկը (Ս.Թ.) Իրանական Նոր տարուայ արձակուրդները Հայաստանում անցկացնելու նպատակով եկել է Հայաստան։ Նա ինձ պատմեց իր հօր տան պատմութիւնը, որը պատահել է նրան վերջին ամիսների ընթացքում եւ որը ուղղակի նման է իմ հայրական ու Նոր Ջուղայում (Իրանի Սպահան քաղաք) ապրող բազմաթիւ այլ հայերի տան պատմութեանը։

Գրում եմ նախ իմ հայրական տան պատմութեան մասին։
Մեր տունը Նոր Ջուղայի հին տներից էր՝ 317 քառակուսի մետր ընդհանուր մակերեսով։ Մուտքից ներս մտնելիս տունը երկյարկանի էր։ Յետոյ բակն էր՝ խաղողի եւ այլ ծառերով։ Բակից յետոյ նորից սենեակներ։

Պատմութեան մէջ մի քիչ յետ գնալով ասեմ, որ երբ հայերը հաստատւում են Նոր Ջուղայում` տուն ու տեղ են դնում մեծ տարածութեամբ այգիների մէջ։ Յետոյ ժամանակի ընթացքում տարբեր պատճառներով այդ այգիները բաժանում են փոքր մասերի։ Յետոյ էլի փոքր մասերի ու արդէն հիմա Նոր Ջուղայում հին մեծ տուն ասելով հասկանում ենք մի քանի հարիւր մետրանոց տներ, որոնց թիւը օրէցօր պակսում է։ Այդ տները քանդում են ու դրանց տեղ կառուցում մեծաւ մասամբ բազմայարկ նոր շէնքեր։

Հայրս որոշեց մեր տունը վաճառել եւ գնել նոր բնակարան։ Սակայն առաջին իսկ պահին պարզուեց, որ մեր տունը՝ ինչպէս շատ ու շատ հայերի տները, գտնւում է "Մշակութային ժառանգութեանց պահպանման կազմակերպութեան" ցուցակում։

Առ ի տեղեկութիւն գրեմ, որ Իրանում գոյութիւն ունի վերոյիշեալ անունով պետական կազմակերպութիւն, որն իբրդէ զբաղուած է երկրի մշակութային ժառանգութեանց պահպանման "սրբազան" աշխատանքնով։ Այդ կազմակերպութիւնը գրանցում է այն կառոյցները (տուն, կամուրջ եւ այլն) , որոնք մշակութային արժէք ունեն եւ չի թոյլատրում դրանք քանդել։

Նմանատիպ տները շատ դժուար է վաճառել, որովհետեւ ո՞վ է պատրաստ գնել մի տուն, որը չի թոյլատրւում քանդել։ Պարզ է, որ շինարարական գործարարութեան առումով շահաւէտն այն է, որ գնես հողը եւ հողի վրայ կառուցես բազմայարկ շէնք ու վաճառես յարկաբաժինները։ Սակայն եթէ չե՞ն թոյլատրում այն քանդել։

Հինգ տարի շարունակ՝ 1990-1994 թուականների ընթացքում, հայրս անընդհատ, իսկ ես երբեմն, այդ կազմակերպութեան ճանապարհին էինք։ Ուզում էինք ստանալ տեղեկանք այն մասին, որ մեր տունը մաս չի կազմում երկրի մշակութային ժառանգութեանը։ Բայց ի զուր։ Այդ ընթացքում էլ անընդհատ գնորդ էր գալիս, մէկը չէր հաւանում, մէկն էլ որ հաւանում էր՝ չէր գնում, որովհետեւ տունը մշակութային ժառանգութիւն էր։

Վերջը, ինչպէս մեր վիճակում գտնուող այլ հայերի ջախջախիչ մեծամասնութիւնը, յոգնած այդ ճանապարհը գնալ-գալուց ու օգուտ չստանալուց, որոշեցինք տունը վաճառել` ինչքան էլ այն գնեն։ Տունը վաճառեցինք իրական արժէքից անհամեմատ աւելի արժան գնով (ինչպէս մեր նման շատ ու շատ հայեր)։

Այն գնեց մի պարսիկ մեծահարուստ։ Մի քանի ամիս անց մեր արդէն վաճառուած տունը հաւասարուեց հողին։ Մէկ տարի անց նրա տեղում շէնք էր կառուցուած։

Ինչպէ՞ս պատահեց սա։ Կաշառք ու ծանօթութիւն։ Հայերի տներով հարստանալու քաղաքականութիւն։ Խօսքը մէկ-երկու պարագայի մասին չէ, այլ բազմաթիւ։
Հարցը յստակ է։ Ինչպէ՞ս բացատրել Նոր Ջուղայում գոյութիւն ունեցող երկրի մշակութային իբրդէ ժառանգութիւնների կանգուն մնալը՝ մինչեւ այն ժամանակ, երբ հայերի ձեռքում են ու նրանց մէկը միւսի յետեւից քանդուելը՝ ընդամէնը մի քանի ամսուայ ընթացքում, երբ արդէն վաճառւած են պարսիկներին։

Այդպիսով փող էին աշխատում մեծահարուստներն ու կաշառակեր պաշտօնեաները։

Լաւ մնացէք։

Wednesday, April 4, 2007

ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆ՝ ՆԱԽԱՆՁՈՒԹԵԱՆ ԱՌԻԹ

Երեկ Հայաստանի Արտաքին Գորոց նախարար՝ Վարդան Օսկանեանը Երեւանում հիւրընկալել էր Ռուսաստանի Դաշնութեան Արտաքին Գործոց նախարար՝ Սէրգէյ Լաւրովին։

Նրանց հանդիպումից յետոյ տեղի ունեցած մամլոյ ասուլիսի ժամանակ Օսկանեանը ի զարմանս ներկաների ելոյթ ունեցաւ ռուսերէնով։ Եւ յետոյ էլ որպէսզի փաստի, որ իր ելոյթը անգիր չի արել, այլ իրօք սովորել ու ելոյթ ունենալու մակարդակի տիրապետում է ռուսերէնին, թղթակիցների ռուսերէնով հնչած հարցերին պատասխանեց ռուսերէն։

Օսկանեանը 52 տարեկան է եւ այս տարիքում որոշել է սովորել ռուսերէն ու սովորել է։
Օսկանեանն իմ կարծիքով այն եզակի նախարարներից է, որը լաւապէս տիրապետում է իր ոլորտին եւ այն տպաւորութիւնն ունեմ, որ նա իրօք զբաղուած է՝ անընդհատ ճամբորդութիւններ, հանդիպումներ, բանակցութիւններ եւ ... մի նոր լեզու սովորել։ Նա տիրապետում է անգլերէնին, ֆրանսերէնին, արաբերէնին եւ հայերէնին։ Իսկ այժմ էլ ռուսերէն։

Այդ առումով "կեցցէ" պիտի ասել նրան։

Ես, անկեղծ ասած, նախանձեցի նրան։ Յոյսով եմ այդ բարի նախանձը իմ վրայ դրական կազդի։

Լաւ մնացէք։

Tuesday, April 3, 2007

ՀԱՅԱՍՏԱՆՆ ՈՒ "ՆԻՒ ԵՈՐԿԻ ԱՒԱԶԱԿԱԽՄԲԵՐԸ"

1.- Երեկ գիշեր ժամը 10։20-ի սահմաններում Աշտարակ-Գիւմրի մայրուղում զինեալ յարձակման է ենթարկուել Գիւմրիի քաղաքապետ Վարդան Ղուկասեանը։ Տեղում սպանուել են նրա ուղեկիցներից երեք հոգի։ Քաղաքապետն ու մէկ ուրիշը ծանր վիրաւորուած տեղափոխուել են հիւանդանոց։

2.- Փետրուարի 15-ին Երեւանի գիշերային ակումբներից մէկում (Relax), զինեալ բախում էր տեղի ունեցել, որի հետեւանքով տեղում սպանուել էին երկու հոգի։

Այս շարքը կարելի է շարունակել։

Ներկայ Հայաստանի իրավիճակի մասին ճիշտ պատկերացում կազմելու համար խորհուրդ կը տամ դիտել Մարտին Սկորսիզիի (Martin Scorsese) "Նիւ Եորկի աւազակախմբերը" տեսաերիզը (Gangs of New York), 2002 թուականի արտադրութիւն, խաղարկութեամբ` Լէոնարդօ Դի Կապրիոյի, Կամերոն Դիազի, Դանիէլ Դէյ Լուիզի եւ այլք։

Այնտեղ ամէն ինչ ասուած է։

Լաւ մնացէք։

Monday, April 2, 2007

ՍԷՐԸ ԽՈԼԵՐԱՅԻ ԺԱՄԱՆԱԿ (2)

""Պատկերացնում ես, թէ ինչ կզգար մայրդ, եթէ իմանար, որ քեզ Ուրբինօ դէ լէ Քալի պէս մէկն է սիրահետում։" "Երեւի գերեզմանում շուռ գար",- չոր պատասխանեց նա"։ (էջ 121)

"...Մինչեւ լուսաբաց շարունակեց ոգեկոչել ամուսնու սքանչելի յատկութիւններն, ու անհաւատարմութեան մէջ չմեղադրեց նրան, բացի` մենակ մեռնելուց, որ փոքրիշատէ մեղմանում էր այն համոզմամբ, որ այժմ, առաւել քան երբեւէ ամուսինն իրեն էր պատկանում, երբ մի դիւժին մեծ մեխերով ամրացուած դագաղի մէջ` երկու մետր խորութեամբ ամուր կնքուած էր հողի տակ"։ (Էջ 147) "Ես երջանիկ եմ, որովհետեւ միայն այժմ հաստատ գիտեմ, թէ ուր է նա, երբ տանը չի լինում"։ (էջ 147)

"Դա Ֆլորենտինօ Արիզայի առաջին անկողնային սէրն էր։ Սակայն մշտական կապի վերածուելու փոխարէն, ինչպէս մայրն էր երազում, երկուսն էլ այն օգտագործեցին անառակ կեանքի անցնելու"։ (էջ 149)

""Եթէ ուզում ես վաճառել, պէտք է լեզուներ իմանաս։",-ասում էր հեգնական ծիծաղով"։ Սակայն երբ ուզում ես որեւէ բան գնել, ուրիշները պէտք է աշխատեն քեզ հասկանալ""։ (էջ 161)

"Սակայն, երբ, այդքան նոր տպաւորութիւններով, ճամբորդութիւնից յոգնած ու յղիութիւնից քնաթաթաւ, վերադառնալով նրան ամենից առաջ հարց տուին, թէ ինչ կարծիքի էր Եւրոպայի հրաշալիքների մասին, նա կարիբեան բարբառի չորս բառով ամփոփեց իր երջանկութեան բազմաթիւ ամիսները. "Մի երեւելի բան չէր""։ (էջ 161)

"Ինչ-որ մէկից լսել էր, որ Էնրիկօ Կարուզոն ձայնով ծաղկամաններ է փշրում, եւ դրանից յետոյ տարիներ շարունակ աշխատում էր նոյնն անել, անգամ ձայնը փորձելով լուսամուտների ապակիների վրայ"։ (էջ 162)

"Հարստութեան մէջ մեղադրուելիս ոչ ոք նրա պէս դիպուկ չէր կարող բնորոշել իրեն։ "Ես հարուստ չեմ,- ասում էր։ - Ես փող ունեցող աղքատ մարդ եմ, որն ամենեւին էլ նոյն բանը չէ""։ (էջ 163)

"Ամէն դէպքում՝ տարիներ անց միայն Ֆլորենտինօ Արիզան պարզեց իրենց նմանութիւնը, երբ հայելու առաջ մազերն էր սանրում, եւ այն ժամանակ միայն հասկացաւ, որ տղամարդն իր ծերանալն իմանում է նրանից, որ սկսում է հօրը նմանուել"։ (էջ 167)

Sunday, April 1, 2007

Ե.Ը.Ե.Կ.-Ը ԸՆԴՈՒՆԵՑ ԲԱՆԱՁԵՒ

Մի 10 րոպէ առաջ Արտակը Վարշաւայից տեղեկացրեց, որ Եւրահամայնքի Ընկերվարական Երիտասարդների կազմակերպութեան 8-րդ համագումարը ընդունել է Հրանտի Դինքի սպանութիւնը եւ Թուրքիայում փոքրամասնութիւնների իրաւունքների ոտնահարումը դատապարտող բանաձեւ եւ կոչ արել Թուրքիային ընդունել հայոց ցեղասպանութեան իրողութիւնը եւ հատուցում տալ հայութեան։

Բանաձեւը համագումարին ներկայացուել է մեր երիտասարդականի կողմից։ Համագումարին մասնակցում ենք մէկ հոգով՝ Արտակը՝ Հայաստանից։

Մանրամասնութիւնները կը գրեմ ընկերոջ վերադարձից յետոյ։

Այդ կապակցութեամբ շնորհաւորում եմ մեր երիտասարդականի ընկերներին։

Արտակ վարձքդ կատար։