Monday, April 16, 2012

ՊԱՍՊԸՌՏ ՍԵՂԱՆ-ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹԻՒՆ

Եթէ այս ամբողջն ինձ անձամբ չպատահի ու մէկն ինձ պատմի, որ իբր իրեն է պատահել՝ դժուար թէ հաւատամ։ Բայց որ ինձ է պատահել՝ չեմ կարող չհաւատալ։

Ինչպէս տեսնում էք, դա աւելի շատ բազմաշարանոց ֆիլմերի նման է, քան իրական կեանքի։

Իրականում  ի՞նչ էր արուելիքը։ Պիտի լրացուէր մի թերթիկ՝ անուն-ազգանուն, ծննդեան թուական, ծննդավայր, անձնագրի համար եւ մի երկու նման բան, ու ստորագրուէր անձնագրավարի կողմից, ու պետն էլ կնքէր ու մակագրէր՝ "հաստատում եմ անձնագրավարի ստորագրութիւնը"։ Բայց դա ինձ արժեցաւ չորս աշխատանքային օր, հինգ անգամ այցելութիւն "պասպըռտ սեղան", ժամեր հերթ եւ միեւնոյն գործի համար երկրորդ անգամ անձնագրի թարգմանութիւն (մի բան, որ հէնց սկզբից, երբ դիմում էինք քաղաքացիութեան համար կարելի էր ասել, այսինքն նշել, որ որպէս փաստաթուղթ անհրաժեշտ է ձեր անձնագրի թարգմանութեան տասնըութ օրինակ)։ Չեմ հաշւում երեք ոչ աշխատանքային օրերը, որովհետեւ եթէ գործս առաջին կամ երկրորդ օրն արուէր՝ կը յաջողէի վերադառնալ ՕՎԻՐ ու շարունակել ընթացքը։

Ինչու՞ այս ամբողջ գրութիւնը։ Նախքան ընթերցողը հարց տայ, ինքս ինձ եմ հարց տալիս։

Արդեօք Իրանում աւելի լա՞ւ էր։ Հարցնում եմ ինքս ինձ։

Կամ կարծում ես Ամերիկայում ի՞նչ է։ Հաւանաբար կը հարցնեն ոմանք։

Ամերիկայում չեմ եղել, հետեւաբար չեմ կարող պատասխան տալ, բայց լսել ու կարդացել եմ, որ շատ էլ չի տարբերում այստեղից, նոյն դիւանակալական քաշքշուկներն են։

Իրանում եղել եմ ու հաստատում եմ, որ նոյն դիւանակալական քաշքշուկներն են։

Բայց իմ խնդիրը այս պարագային Հայաստանը այս ու այն երկրի հետ համեմատելը չի, ինձ համար աշխարհի օրինակելի երկրներն էլ Իրանն ու Ամերիկան չեն (ի դէպ կան օրինակելի երկրներ)։

Այս կայքէջում ես գրում եմ ինձ պատահածները։

Այս պարագային գրում եմ մեր պետական համակարգում ինձ հետ պատահածը, որը խօսում է առկայ թերութիւնների մասին։

Կը հաւանե՞ն, չե՞ն հաւանի՝ դա իրենց խնդիրն է։

Մեր խնդիրը թերութիւնները նշելն ու դրանց դէմ պայքարելն է։ Մենք արժանի ենք ունենալ օրինակելի համակարգ։

Լաւ մնացէք։

Saturday, April 14, 2012

ՊԱՍՊԸՌՏ ՍԵՂԱՆ-ՕՐ ԵՐՐՈՐԴ

Երեքշաբթի առաւօտեան ժամը 9։30-ին "պասպըռտ սեղանում" եմ։

Ներս մտայ համապատասխան պաշտօնեայի գրասենեակ։ Բարեւեցի։ "Եկէք, եկէք", ասաց կինը, որն ինձ լաւ բան չյուշեց։

Մօտեցայ։ Սպասեցի մինչեւ ինձնից առաջ այնտեղ գտնուող այցելուի գործերն աւարտի։

"Գիտէք - ասաց պաշտօնեան - ձեր թղթերը պետը ստորագրել ու կնքել է, բայց թիւրիմացութիւն է եղել, փոխարէն ՕՎԻՐ-ի վրայ մակագրի, մեր վրայ է մակագրել"։

Նայում եմ պաշտօնեային։ Բա չեմ ասում։ Մտածում եմ յետո՞յ։

Պաշտօնեան տեսնելով նայուածքս ասում է՝ հիմա պիտի նոր թերթիկ լրացնենք, դուք ստորագրէք ու տանէք պետի մօտ, որ ստորագրի ու կնքի։

Այսինքն այլ խօսքով մինչեւ հիմա ինչ արել էք ու ինչքան եկել-գնացել էք՝ իզուր։ Ամէն ինչ նոր տողից, սկզբից։

Սպասում եմ։ Լրացնում է թերթիկը։ Տալիս է ինձ։ "Բայց գիտէք պետը խորհրդակցութեան է գնացել, ժամը 11։00-ին կը գայ", ասում է պաշտօնեան։

Սպասում եմ մինչեւ 11։15։ Պետը չի գալիս։

Վերադառնում եմ պաշտօնեայի մօտ։ "Տիկին պետը գալու՞ է"։
- "Այո"։
- "Բայց ասացիք 11։00-ին"։
- "Ինչ ասեմ"։

Թերթիկները թողնում եմ պաշտօնեայի մօտ ու դուրս գալիս շէնքից։

Վերադառնում եմ ճաշից յետոյ եւ ստանում թերթիկները՝ ստորագրած, կնքած ու այս անգամ ճիշտ մակագրուած։

Պինդ մնացէք։

Thursday, April 12, 2012

ՊԱՍՊԸՌՏ ՍԵՂԱՆ-ՕՐ ԵՐԿՐՈՐԴ

Յաջորդ օրը ճաշուայ ժամը 12։30-ին "պասպըռտ սեղանում" էինք։
Մեզնից առաջ մէկ հոգի կար։
Սպասեցինք։ 12։50 հասաւ մեր հերթը։ Ներս մտանք։
Պաշտօնեան հարցրեց ինչ գործով ենք գնացել։ Պատասխանեցինք եւ յանձնեցինք մեր փաստաթղթերը։ Նայեց։ Մի երկու հարց տուեց։ Յետոյ նայեց ժամացոյցին ու ասաց՝ ժամը 13։00-ն է, "պեռեռիւի" ժամանակ է, 14։00-ին եկէք։

"Պեռեռիւ" նշանակում է ընդմիջում։ Այստեղ խօսքը ճաշուայ ընդմիջան մասին է, երբ գրեթէ բոլոր հաստատութիւններում մէկ ժամ չեն աշխատում եւ պաշտօնեաները ճաշում են։

Հարցնում եմ փաստաթղթերը տանենք թէ թողնենք։ "Ինչպէս կուզէք"՝ եղաւ պատասխանը, որն ինձ յուշեց, որ դա նշանակում է՝ մէկ է, նորից հերթ պիտի կանգնես։

Խնդրեցի, որ թոյլ տան կինս անհրաժեշտ փաստաթղթերի տակ ստորագրի, որպէսզի առնուազն նա չվերադառնայ։ Ընդունեցին։ Դրա համար շնորհակալութիւն։

Ճիշտ ժամը 14։00-ին կանգնած եմ տուեալ սենեակի մուտքի առջեւ։ Մէկ հոգի ինձնից առաջ կայ։ Մտածեցի տեսնես խեղճ մարդը քանիսին է եկել, որ առաջինը լինի։ Սպասեցի։ Հասաւ իմ հերթը։ Մօտեցայ պաշտօնեային։ Նայեց փաստաթղթերս։ Ինչ որ պիտի գրէր՝ գրեց, որտեղ պիտի ստորագրէի՝ ստորագրեցի։ Ասաց այժմ այս փաստաթղթերը տար պետի մօտ՝ ստորագրի ու "պեչատի" եւ տար ՕՎԻՐ։

"Պեչատել" նշանակում է կնքել։

Գնացի։ Պետի սենեակի առջեւ կանգնած էին երկու հոգի։ Մտայ հերթի մէջ։ Հասաւ իմ հերթը։ Ներս մտայ։ Մի պաշտօնեայ կար նստած։ Ասաց՝ դուրսը սպասէ՜ք, հա՜։ Դուրս եկայ եւ սպասեցի։ Քիչ յետոյ կանչեց։ Ներս մտայ։ Ի՞նչ գործով էք եկել՝ հարցրեց։ Այս փաստաթղթերը ասացին պետը պիտի ստորագրի ու կնքի։ "Պետը այստեղ չի, գիտէք, վարչութիւն է գնացել", ասաց կինը։

Ի՞նչ պիտի անեմ՝ հարցրեցի, սպասե՞մ, գնա՞մ, գալու՞ է։

"Մօտեցէք ձեզ սպասարկող պաշտօնեային, նա ձեզ կասի"։

Դուրս եկայ սենեակից ու մօտեցայ ինձ սպասարկող պաշտօնեային։ "Ասացին պետը այստեղ չի հետեւաբար չի կարող ստորագրել ու կնքել եւ մօտենամ ձեզ՝ դուք կասէք ինչ անեմ"։

"Գիտէք, պետը գալու է ժամը 5։00-ին*, վաղը շաբաթ է՝ չենք աշխատում, կիրակի էլ չենք աշխատում, իսկ երկուշաբթի մեռելոց է՝ ոչ աշխատանքային է, երեքշաբթի եկէք"։ 

Պինդ մնացէք։

* Տուեալ ծառայութիւնն աշխատում է մինչեւ ժամը 5։00-ը։

Wednesday, April 11, 2012

ՊԱՍՊԸՌՏ ՍԵՂԱՆ-ՕՐ ԱՌԱՋԻՆ

ՕՎԻՐ-ից մեզ ուղարկեցին Հայաստանի Տարածքային Անձնագրային Ծառայութիւնների բաժին, որը յայտնի է որպէս "պասպըռտ սեղան"։ Օրը չորեքշաբթի էր։

Տուեալ հաստատութեան միջանցքի երկու կողմերում կան սենեակներ, որոնց վրայ գրուած է այսինչ այսինչեան՝ առաջին կարգի մասնագետ, այնինչ այնինչեան՝ առաջին կարգի մասնագետ։ Ես, սուտ չասեմ, նայեցի բոլոր սենեակների դռների կողքին փակցրած ցուցանակները եւ երկրորդ կամ երրորդ կարգի մասնագետ չտեսայ։ Համակարգում աստիճանաբաշխումն ինչպէս է՝ չգիտեմ։

Բայց ինձ դա չէ, որ հետաքրքրում է, այլ այն, որ այդ սենեակներից, աւելի ճիշտը այդ մասնագետներից ամէն մէկը մի ինչ որ շէնքի կամ փողոցի պատասխանատուն է եւ չգիտես ինչու փոխարէն սենեակների վրայ փակցնել, որ այս սենեակը կամ այս անձը այսինչ հասցէն է սպասարկում եւ այն սենեակն ու այնինչ անձը՝ այնինչ հասցէն, ուղղակի գրուած է "Ս.Ս.Այսինչեան, առաջին կարգի մասնագետ"։

Այդ պատճառով էլ կանգնեցինք մի սենեակի դռան առջեւ, որտեղ նախկին տարիներում դիմել էինք մեր գործերի համար։ Երկար սպասելուց յետոյ չգիտեմ ինչու կասկածեցինք։ Մտածեցինք հարցնել, որ արդեօք ճիշտ տեղ ենք կանգնել։ Հարցրինք եւ պարզուեց՝ ոչ։ Մեր գործը այսուհետ կապ ունի կողքի սենեակի հետ։

Մի խօսքով այդքան ժամանակն իզուր անցաւ։

Գնացինք կանգնեցինք երկրորդ սենեակի առջեւ գոյութիւն ունեցող հերթում։

Սպասեցինք, սպասեցինք։ Հասաւ մեր հերթը։

Ներս մտանք։

Պաշտօնեան հարցրեց ինչ գործով ենք գնացել։ Ասացինք։ Պատասխանեց անձնագրի թարգմանութիւնն է պէտք։ Ասացինք, որ անձնագրի թարգմանութիւնն յանձնել ենք ՕՎԻՐ-ին։ Պատասխանեց՝ թարգմանութիւնն է պէտք։ Այսինքն ախպէր ջան (այսինքն ես) եւ քոյրիկ ջան (այսինքն կինս) գնացէք թարգմանութիւնը բերէք ու անտեղի մի ասէք այդ թարգմանութիւնը նախապէս կատարել ու յանձնել ենք։

Գնացինք թարգմանական կենտրոն։

Պինդ մնացէք։

Wednesday, April 4, 2012

ՕՎԻՐ ... ՕՎԻՐ...

Ամէն անգամ ՕՎԻՐ գնալուց մէկ շաբաթ առաջ գիշերները սկսում եմ սարսափազդու երազներ տեսնել...

Եւ ՕՎԻՐ-ից դուրս գալուց մինչեւ մէկ շաբաթ էլ մարմնիս մէջ դող կայ...

Այսօր իբր բարի գործով գնացել էի ՕՎԻՐ։

Ուղղակի սարսափելի է։

Ես իմ ոչխարների հետ այնպէս չեմ վարուի, ինչպէս այդ մարդիկ վարւում են քաղաքացիների ու չքաղաքացիների ու օտարահպատակների հետ։

Մէկ գործի համար անգամներ պիտի գնաս ու ... էլի պիտի գնաս... Ու հերթ ... Ու յայտնի չի ինչը ինչից յետոյ ու ինչը ինչից առաջ է ... Ու ով ումից առաջ ու ով ումից յետոյ է ...  Ու հարցիդ պատասխանում եմ մէկ չափազանց կարճ նախադասութեամբ, որ պարտաւորուես էլի գնաս ու հարցնես ... Հիմա ինչ պիտի անեմ ...

Դուք չգիտեմ, բայց մտածում եմ, ես ինչ պետական համակարգ եմ ժառանգութիւն թողնում տղայիս։

Մեղք ենք։

Պինդ մնացէք։