Saturday, March 31, 2007

Ե.Ը.Ե.Կ.-Ի ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԸ ՎԱՐՇԱՒԱՅՈՒՄ

Երեկուանից Լեհաստանի մայրաքաղաք Վարշաւայում սկսել է Եւրահամայնքի Ընկերվարական Երիտասարդների կազմակերպութեան 8-րդ համագումարը։ Համագումարին մեր երիտասարդականը մասնակցում է մէկ հոգով՝ Արտակը՝ Հայաստանից։

Մեր երիտասարդականը այդ կազմակերպութեանն անդամակցում է դիտորդի կարգավիճակով (Observer)։ Լիիրաւ անդամ չենք, որովհետեւ այն կազմակերպութիւններն են կարող Ե.Ը.Ե.Կ.-ին լիիրաւ անդամակցել, որոնց երկրները Եւրամիութեան անդամ են։ Հայաստանը Եւրամիութեան անդամ չէ, բայց այդ ճանապարհին է։

Արտակի հետ առաջին միջադէպը պատահել է երեկ՝ օդանաւակայանում։ Լեհաստան ներս մտնելիս օդանաւակայանի ոստիկանութիւնը երկու ժամ նրան պահել է ստուգելու հրաւէրի իսկութիւնը։ Երբ պարզուել է, որ ամէն ինչ ճիշտ է եւ նրան թողել են ներս մտնի երկիր, պարզուել է, որ հիւրընկալող լեհական կողմը, որ եկել է օդանաւակայան նրան դիմաւորելու, սպասել, սպասել է ու սպասելուց յոգնելով՝ թողել գնացել։ Արտակը պարտաւորուել է սակակառքով մեկնի ժողովավայր։ Պատկերացնում էք, եթէ մեր որեւէ շրջանի երիտասարդական միութիւնը օտարազգի հիւր ունենար ու այդ օտար հիւրին նման բան պատահէր, մերոնք ինչ էին անելու (նուազագոյնը զանգելու էին երկրի նախագահին)։

Ե.Ը.Ե.Կ.-ի մասին յաւելեալ տեղեկութիւններ ձեռք բերելու համար կարող էք այցելել www.ecosy.org կայք էջը։

Արտակին մաղթենք յաջողութիւն։

Յ.Գ. Երեկ հանդիպեցի Ընկերվար-Միջազգայնականի Կանանց յանձնաժողովում մեր կազմակերպութեան ներկայացուցիչ՝ Մարիա Թիթիզեանին։ Խօսեցինք Մարտի 17-ին Երեւանում այդ յանձնաժողովի գումարծ տարածաշրջանային ժողովի մասին։ Մարիան ասում էր, որ հիւրերը շշմած էին մեր կազմակերպութեան հիւրընկալութեամբ։ Այդ լսելով ակամայ մտածեցի՝ էհ լեհեր, լեհեր...

Thursday, March 29, 2007

ԳԻԺ ՄԱՐՏ ԱՄԻՍ

Այսօր Մարտի 29-ն է։ Առաւօտեան քնից արթնացայ, պատուհանից դուրս նայեցի ու ինչ տեսնեմ` ձիւն։ Էլի ձիւն էր գալիս։ Մարտի վերջին օրերին ձիւն, ճիշտն ասած չէի տեսել։

Հետաքրքիրն այն է, որ Կոմիտասում աւելի շատ ձիւն կար, քան Կենտրոնում։ Պատճառն այն է, որ Կենտրոնը աւելի ցած է, քան Կոմիտասը, իսկ Կոմիտասն աւելի ցած, քան օրինակ Զէյթունը եւ պատահում է, որ Կենտրոնում ձիւն չկայ, իսկ Զէյթունից իջնող մեքենաների վրայ ձիւն կայ։

Ճաշուան արեւը շողշողում էր երկնքում։

Այսպէս էլ է լինում, չէ որ Մարտը գիժ ամիս է։

Լաւ մնացէք։

Wednesday, March 28, 2007

ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅԻ ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ (3)

Շարունակութիւն նախորդ համարից.-

31.- Սոտուի- Բջջային
32.- Պատեզդ- Շէնքի մուտք
33.- Շոչիկ- Հաշուիչ
34.- Պուլտ- Հեռակառավարման վահանակ (Control)
35.- Զդաչի- Վերադարձուող մանր դրամ
36.- Եառմառկա- Տօնավաճառ
37.- Պեռեռիւ- Ճաշի ընդմիջում
38.- Սփասիբա- Շնորհակալութիւն
39.- Պաժալստա- Խնդրեմ
40.- Մոյկա-Մեքենայի լուացման կէտ (Carwash)

41.- Զամոկ-Կողպէք, փական
42.- Պռուժին-Զսպանակ
43.- Ապտեկա- Դեղատուն
44.- Օպտիկա- Ակնոցավաճառանոց
45.- Կառավատ- Մահճակալ
46.- Ռազբոռկա- Երկու կամ աւելի կողմերի միջեւ հաշիւների գողական պարզաբանում
47.- Դաւայ- Արի... (Դաւայ գնանք= Վեր կաց գնանք, Արի գնանք)
48.- Շուստրի- Սրիկայ, աւելորդ ճարպիկ
49.- Խառոշի- Բառացիօրէն՝ լաւ (Գործնականում՝ կիսախուլիգան, կիսագողական մարդ)
50.- Պադալոկ- Առաստաղ

Monday, March 26, 2007

"ՍԷՐԸ ԽՈԼԵՐԱՅԻ ԺԱՄԱՆԱԿ" (1)

""Այլեւս մի մտածիր այդ մասին",- ասաց նա։ Դկ. Ուրբինոն երանութեան հեռաւոր ափերից ժպտաց նրան եւ նոր միայն սկսեց մտածել այն մասին, ինչի մասին կինը զգուշացնում էր"։(էջ 40)

"Ութսունմէկ տարեկան հասակում նա դեռ ընդունակ էր զգաստ մտածողութեան՝ հասկանալու համար, որ ինքն այս աշխարհի հետ կապուած էր ընդամէնը մի քանի նուրբ թելերով, որ առանց ցաւի կարող էր կտրուել քնի մէջ դիրքի պարզ փոփոխութեամբ, եւ եթէ կարելին անում էր այդ մի քանի թելը պահպանելու, ապա միմիայն մահուան խաւարում Աստծուն չգտնելու սարսափից"։ (էջ 43)

"...հետաքրքրութիւնը սիրոյ բազում դիմակներից մէկն է ընդամէնը։"(էջ 67)

"...երբ աւելի շատ նրա մասին էր մտածում, քան ճշգրիտ գիտութիւնների..." (էջ 71)

"Շատ լաւ, կամուսնանամ, եթէ խոստանաս, որ չես ստիպելու սմբուկ ուտել"։ (էջ 72)

"Նա դեռ շատ երիտասարդ էր հասկանալու, որ սրտի յիշողութիւնը ջնջում է վատը եւ գունազարդում լաւը, եւ հէնց այդ հնարքի շնորհիւ է, որ դիմանում ենք անցեալին"։ (էջ 104)

"Ես ձեր դստերն ասացի, որ նորափթիթ վարդի է նման։
Ճիշտ է,- ասաց Լորենցօ Դազան,- սակայն շատ փշոտ"։ (էջ 117)

"Սկզբում դեռ լսում էր Լորեցօ Դազայի հրամցրած մեղայակնները աղջկայ անունից, որին հայրը արքայազնի արժանի լուրջ ու խելացի աղջիկ անուանեց, անկախ նրանից՝ արքայազնն այստեղից կլիներ, թէ ուրիշ տեղից, ու որի միակ թերութիւնն, իր ասելով, ջորու բնաւորութիւնն էր"։ (էջ 118)

"... Ու թուաց, թէ այդ ամէնը ալկոհոլի չարաշահումից է աչքին երեւում։ Յետոյ վեր կացաւ այն զարմանալի զգացողութեամբ, որ ինքը գտնւում է մի մարմնի մէջ, որ ոչ թէ իրեն էր պատկանում, այլ այն մէկին, որ դեռ շարունակում էր նստած մնալ իր նստած աթոռին, եւ խելքը չթռցնելու համար մեծ ջանքեր պահանջուեցին"։ (էջ 119)

Friday, March 23, 2007

ՕԾԱՆԵԼԻՔԸ, ԳԻՐՔԸ, ԼՈԼԻԿԸ ԵՒ ԿՕՇԻԿԸ

Կոմիտասի պողոտայում Բարեկամութեան մետրոյից բարձրանալիս Փափազեանի խաչմերուկին չհասած աջի ձեռի վրայ կայ մի դեղատուն, որը նաեւ օծանելիք ու նման բաներ է վաճառում։ Ճիշտ այդ խանութի դիմաց՝ պողոտայի միւս մայթին կայ նուէրների խանութ։
Յունուարին դեղատնից գնեցի մի օծանելիք 15000 դրամ արժողութեամբ։ Միւս օրը նուէր գնելու նպատակով մտայ յիշեալ նուէրների խանութն ու ինչ տեսնեմ՝ նոյն օծանելիքը 10800 դրամ։ Այսինքն 4200 դրամ տարբերութիւն պողոտայի մի մայթից միւս մայթի միջեւ։ Այսինքն %46 տարբերութիւն։ Պիտի ընդունել, որ տարբերութիւն քիչ չէ։

Անցեալ շաբաթ Կոմիտասի պողոտայում մի գրախանութից գնեցի Մարկեզի "Սէրը խոլերայի ժամանակ" վէպը` 2000 դրամ (ի դէպ ներկայիս այդ գիրքն եմ կարդում)։ Մի երկու օր առաջ Աբովեան փողոցի գրախանութներից մէկում նոյն գիրքը տեսայ վաճառում են՝ 1500 դրամ։ Այսինքն %34 տարբերութիւն։ Պիտի ընդունել, որ 2000 դրամի մէջ 500 դրամի տարբերութիւնը շատ է։

Վերոյիշեալները կեանքիս մէջ՝ Հայաստանում, Իրանում թէ այլուր, պատահած "քցուելու" միակ դէպքերը չեն։ Ճիշտն ասած ասես-չասես այս տեսակ քցուելների հետ հաշտուել եմ։

Մի քանի օր առաջ կարդում էի տնտեսագիտութեան դոկտորայի մի ուսանողի յուշերը՝ Վիեննայից, որը գրել էր, որ իրենք (իր ընտանիքը) միշտ միրգ ու բանջարեղէն են գնում մրգի շուկայից, որը Վիեննայում յայտնի է "թուրքերի շուկայ" անունով։ Փետրուարեան մի օր լոլիկը շուկայում գնել է մէկ կիլօն 70 սենտ, գիշերը հիւր է ունեցել ու պարտաւորուել է գնալ իրենց տան մօտի մթերային մեծ խանութից (Super Market) գնել լոլիկ՝ այս անգամ կիլօն 3.2 Եւրօ։ Պատկերացնում էք 380 տոկոս արժէքի տարբերութիւն։ Գրողը եզրակացնում է, որ եթէ այդ բանը պատահէր օրինակ Իրանում` մարդիկ իրենց բախտին, աշխարհին, վարչակարգին եւ էլ ում ասէս կը հայհոյէին ու կասէին, որ այսպիսի բան աշխարհի ոչ մի անկիւնում չես տեսնի, որ իրենք դժբախտ են եւ այլն։

Լոլիկի պատմութիւնը կարդալուց յետոյ մի քիչ հանգստացայ։ Պարզուեց, որ միայն ինձ չեն քցում։

Մենք կարծում ենք, որ ինչ պատահում է Հայաստանում (աւելի ճիշտ է ասել Հարաւի չզարգացած երկրներում) իւրայատուկ է միայն Հայաստանին ու հայ ժողովրդին, որ մենք հայերս այսպէս ենք ու այնպէս, որ աշխարհի ուրիշ ոչ մի տեղ (կամ առնուազն զարգացած երկրներում) նման բան չես տեսնի եւ դժգոհել մեր բախտից եւ այլն։ Նման արտայայտութիւններ շատ ենք լսում, բայց իրականում այդ երեւոյթը միայն մեզ յատուկ չէ (ինչպէս տեսանք Աւստրիայում էլ այդպիսի բաներ պատահում են)։

Եզրակացութիւն (1)։ Նոյն ապրանքը նոյն քաղաքի տարբեր խանութներում՝ երբեմն նոյնիսկ իրար դիմաց կամ իրար կողքի, տարբեր արժէքներով վաճառելը իւրայատուկ չէ միայն մեզ։

Եզրակացութիւն (2)։ Ապրանք գնելիս պիտի ուշադիր լինել, սակայն ինչքան էլ մարդ ուշադիր լինի ի վերջոյ "քցուելու" հաւանականութիւնը կայ։

Լաւ մնացէք։

Յ.Գ. Երեկ առաւօտեան կինս գնացել է Բարեկամութեան մետրոյի շրջակայքում գտնուող շուկան տղայիս համար տան կօշիկ գնելու նպատակով։ Փնտրել, փնտրել է ու գտել մի կօշիկ՝ 2500 դրամ արժողութեամբ։ Չի գնել։ Էլի է ման եկել ու մի քանի կրպակ այն կողմ՝ տեսել է նոյն կօշիկից վաճառում են 2000 դրամ։ Ոուրախ ուրախ գնել է մտածելով, որ ճարպիկ է, որ 500 դրամ չի "քցուել"։ Եւս մի քանի կրպակ այն կողմ ու ի՞նչ տեսնի։ Նոյն կօշիկից վաճառում են 1500 դրամ։ Հիմա կինս մի կողմից ուրախ է, որ 500 դրամ չի "քցուել" ու միւս կողմից տխուր է, որ 500 դրամ "քցուել" է։

Եզրակացութիւն (3)։ Շուկայում որեւէ ապրանք գնելուց յետոյ այլեւս այդ ապրանքի հետեւից ման մի եկեք, տեսաք էլ ուշադրութիւն մի դարձրէք։

Wednesday, March 21, 2007

ԻՐԱՆԱԿԱՆ ՆՈՐ ՏԱՐԻ

Այսօր Իրանում Նոր Տարուայ առաջին օրն է։

Պարսիկները Նոր Տարին եւ գարնանամուտը նշում են Մարտի 21-ին։

Իրանական Նոր Տարուայ սեղանը կոչւում է "Եօթ Ս"։

Աւանդութեան համաձայն Նոր Տարուայ սեղանին պիտի դրուեն Ս տառով սկսուող եօթ ուտեստներ, ինչպէս օրինակ խնձոր, որ պարսկերէնում կոչւում է "սիբ" եւ սկսւում է ս-ով կամ քացախ, որ պարսկերէնում կոչւում է "սեռքէ" եւ սկսւում է ս-ով եւ այլն։

Իրանական Նոր Տարուայ ամենահաճելի բանը աշակարտների, ուսանողների, պաշտօնեաների եւ հասարակութեան շատ ու շատ խմբերի համար այն է, որ թէեւ պաշտօնապէս հաստատութիւններն արձակ են չորս-հինգ օր, բայց իրականում արձակուրդը տեւում է 15 օր։ Պատկերացնում էք, օրինակ, աշակերտ լինէք ու մէկ էլ 15 օր արձակուրդ։

Իրանում Մարտի 21-ից՝ այսինքն Նոր Տարուանից, սկսում է նաեւ Գարունը։ Գարնանամուտի առումով էլ ճիշտը հէնց սա է։ Այսօր ցերեկն ու գիշերը հաւասարւում են։ Յետոյ քիչ-քիչ ցերեկն սկսում է երկարել ու օդն էլ սկսում է իրօք գարնանային դառնալ։ Ասում եմ իրօք, որովհետեւ ընդամէնը մի երկու օր առաջ էր, որ Երեւանում ձիւն էր գալիս։ Այդ օրն յիշեցի "Գարուն ա, ձուն ա արել..."

Առիթն օգտագործելով Իրանի ժողովրդին շնորհաւորում եմ Նոր Տարին։

Թող այն Հայ-Իրանական յարաբերութիւնների խորացման առումով արգասաբեր տարի լինի։

Լաւ մնացէք։

Monday, March 19, 2007

ԱՆՁՆԱԿԱՆ ԿԵԱՆՔԸ 21-ՐԴ ԴԱՐՈՒՄ

Յաճախ մեր զրոյցների ընթացքում հիացմունքով խօսում ենք 21-րդ դարում հաղորդակցութեան միջոցների գերզարգացութեան մասին։ Իրաւամբ էլ այդպէս է։ Հաղորդակցական միջոցների` յատկապէս համացանցի, ընձեռած հնարաւորութիւնները շատ շատ են ու օրէցօր էլ շատանում են։

Այդ զրոյցների ընթացքում էլ յաճախ մենք մեզ քննադատում ենք, որ յետ ենք մնացել աշխարհից, որ արդիական ձեւերից (Method) չենք օգտւում կամ դրանց չենք տիրապետում ու երբեմն դրանց նոյնիսկ ծանօթ չենք։ Սա էլ է ճիշտ՝ բայց ոչ այդքան խտացրած կերպով։

Երբեմն մտածում եմ, որ որոշներն ինչքան են մտածում մարդ արարածի հանգստութեան մասին` ամէն ինչ անում են, որ մարդը հեշտութեամբ ու ընդամէնը մի երկու կոճակ սեղմելով հասնի այն ամէնին՝ ինչ ուզում է։

Միաժամանակ պարզից էլ պարզ է, որ ուրիշների անձնական կեանքով հետաքրքրուելն ու դրանում խառնուելը ճիշտ չէ։ Դա հանրային ոլորտ չէ, որ ով ցանկանայ գլուխը բռնի ու ներս մտնի։ Ի վերջոյ կայ մարդու իրաւունք։

Սակայն արի ու տես թէ ինչպէս են գերզարգացած հաղորդակցական միջոցները ծառայում ոմանց՝ ներթափանցելու մարդկանց անձնական (ու անանձնական) կեանքի սահմաններից ներս։ Յատկապէս իրենց ժողովրդավար ու մտքի ու խօսքի ազատամարտիկ հռչակող եւ մարդու իրաւունքների մասին անվերջ խօսով գերմեծերը, որոնք միաժամանակ տիրապետում են հաղորդակցութեան գերզարգացած միջոցներին, լաւապէս օգտագործում են այդ հնարաւորութիւնները։

Օրինակ.-

1.- Gmail-ի տէրերը հեշտութեամբ կարող են իմանալ, որ ես ումից (ու ինչ) նամակներ եմ ստանում եւ ում (ու ինչ) նամակներ եմ գրում։ Նկատի պիտի ունենալ նաեւ, որ gmail-ի տարողութիւնը շատ է եւ եթէ ես նոյնիսկ որեւէ նամակ նետեմ աղբարկղը՝ մինչեւ այդ նամակն աղբարկղից էլ չջնջեմ, այն կը պահուի այնտեղ (նոյնը չէ օրինակ Yahoo-ի պարագային, աղբարկղ նետուած նամակը մի քանի օրից ինքնաբերաբար ջնջւում է (ի հարկէ սա չի նշանակում որ Yahoo-ի տէրերը սուրբ են))։

2.- Բաւական է, երբ բացում եմ իմ էլեկտրոնային նամակատուփը, մէկը (ասենք gmail-ի տէրերը) գրանցի իմ համակարգչի IP-ն։ Դրանից յետոյ նա կարող է իմանալ, որ ես երբ, ինչ եմ փնտրել համացանցում (ինչ տեղեկութիւններ եմ փորձել ձեռք բերել), ինչքան ժամանակ եմ յատկացրել այդ փնտրման համար եւ դրանով էլ եզրակացնի թէ դա ինչքան կարեւոր (կամ անկարեւոր) է եղել իմ համար։

3.- Google-ը մէկ ու կէս միլիարդ ԱՄՆ դոլար վճարեց գնելու համար Youtube-ը։ Այսօր շատերը հիացած են Youtube-ի ընձեռած հնարաւորութիւններով։ Իրօք էլ այդպէս է։ Սակայն իրականում տէրերը Youtube-ի միջոցով ձգտում են (կամ առնուազն ցանկութեան դէպքում կարող են) իմանալ, որ այսինչ IP-ով համակարգչից օգտուողը ինչ տեսաերիզներ է դիտում, ինչ նիւթերով է հետաքրքրուած, դրանց ինչքան ժամանակ է յատկացնում եւ ինչ տեսաերիզներ է տեղադրում Youtube-ում։ Սա էլ մէկ ու կէս միլիարդ դոլարանոց գործարքի իմ կարծիքով գլխաւոր պատճառը։

4.- Google- Talk-ի եւ Google Chat-ի միջոցով տէրերը կարող են իմանալ, որ երբ, ում հետ, ինչքան եմ խօսում եւ ինչի մասին։

5.- Google Alert-ի միջոցով կարող են իմանալ ինչ լուրերով կամ նիւթերով եմ հետաքրքրուած եւ ինչերն են իմ համար կարեւոր, որոնց ցանկանում եմ պահել ուշադրութեանս կենտրոնում։

6.- Blogger-ի՝ այսինքն հէնց այս էջի միջոցով կարող են իմանալ ինչեր են անցնում իմ մտքում, ես ինչ նիւթերի մասին եմ գրում, ընթերցողներին ինչ եմ ասում այսինչ կամ այնինչ հարցի մասին (օրինակ Google-ի, Gmail-ի ու Youtube-ի) ինչ կարծիք ունեմ եւ այլն։

Այս օրինակները կարող եմ շարունակել։

Հարց է առաջանում՝ հիմա ի՞նչ անենք։ Չօգտուե՞նք հաղորդակցութեան զարգացած միջոցներից։ Ի հարկէ պիտի օգտուենք, բայց պիտի ուշադիր լինենք ու մեղմ ասած՝ շատ չյուզուենք։

Լաւ մնացէք։

Saturday, March 17, 2007

ՈՐՏԵՂ Է ԵՐԵՒԱՆԸ

Սա այսօր եմ լսել.-

- Որտե՞ղ է Երեւանը։
- Այնտեղ, որտեղ ծնւում են այլ քաղաքների բնակիչները։

Տխուր սրախօսութիւն է, չէ՞։

Լաւ մնացէք։

Thursday, March 15, 2007

100 ԼԱՒ ԳՐՔԵՐԻ ՑԱՆԿԸ` ԸՍՏ GUARDIAN-Ի

Ստորեւ ներկայացնում եմ բոլոր ժամանակների 100 լաւ գրքերի ցանկը՝ ըստ Guardian-ի։

The top 100 books of all time

Full list of the 100 best works of fiction, alphabetically by author, as determined from a vote by 100 noted writers from 54 countries as released by the Norwegian Book Clubs. Don Quixote was named as the top book in history but otherwise no ranking was provided

Wednesday May 8, 2002
Guardian Unlimited
************
Chinua Achebe, Nigeria, (b. 1930), Things Fall Apart

Hans Christian Andersen, Denmark, (1805-1875), Fairy Tales and Stories

Jane Austen, England, (1775-1817), Pride and Prejudice

Honore de Balzac, France, (1799-1850), Old Goriot

Samuel Beckett, Ireland, (1906-1989), Trilogy: Molloy, Malone Dies, The Unnamable

Giovanni Boccaccio, Italy, (1313-1375), Decameron

Jorge Luis Borges, Argentina, (1899-1986), Collected Fictions

Emily Bronte, England, (1818-1848), Wuthering Heights

Albert Camus, France, (1913-1960), The Stranger

Paul Celan, Romania/France, (1920-1970), Poems.

Louis-Ferdinand Celine, France, (1894-1961), Journey to the End of the Night

Miguel de Cervantes Saavedra, Spain, (1547-1616), Don Quixote

Geoffrey Chaucer, England, (1340-1400), Canterbury Tales

Anton P Chekhov, Russia, (1860-1904), Selected Stories

Joseph Conrad, England,(1857-1924), Nostromo

Dante Alighieri, Italy, (1265-1321), The Divine Comedy

Charles Dickens, England, (1812-1870), Great Expectations

Denis Diderot, France, (1713-1784), Jacques the Fatalist and His Master

Alfred Doblin, Germany, (1878-1957), Berlin Alexanderplatz

Fyodor M Dostoyevsky, Russia, (1821-1881), Crime and Punishment; The Idiot; The Possessed; The Brothers Karamazov

George Eliot, England, (1819-1880), Middlemarch

Ralph Ellison, United States, (1914-1994), Invisible Man

Euripides, Greece, (c 480-406 BC), Medea

William Faulkner, United States, (1897-1962), Absalom, Absalom; The Sound and the Fury

Gustave Flaubert, France, (1821-1880), Madame Bovary; A Sentimental Education

Federico Garcia Lorca, Spain, (1898-1936), Gypsy Ballads

Gabriel Garcia Marquez. Colombia, (b. 1928), One Hundred Years of Solitude; Love in the Time of Cholera

Gilgamesh, Mesopotamia (c 1800 BC).

Johann Wolfgang von Goethe, Germany, (1749-1832), Faust

Nikolai Gogol, Russia, (1809-1852), Dead Souls

Gunter Grass, Germany, (b.1927), The Tin Drum

Joao Guimaraes Rosa, Brazil, (1880-1967), The Devil to Pay in the Backlands

Knut Hamsun, Norway, (1859-1952), Hunger.

Ernest Hemingway, United States, (1899-1961), The Old Man and the Sea

Homer, Greece, (c 700 BC), The Iliad and The Odyssey

Henrik Ibsen, Norway (1828-1906), A Doll's House

The Book of Job, Israel. (600-400 BC).

James Joyce, Ireland, (1882-1941), Ulysses

Franz Kafka, Bohemia, (1883-1924), The Complete Stories; The Trial; The Castle Bohemia

Kalidasa, India, (c. 400), The Recognition of Sakuntala

Yasunari Kawabata, Japan, (1899-1972), The Sound of the Mountain

Nikos Kazantzakis, Greece, (1883-1957), Zorba the Greek

DH Lawrence, England, (1885-1930), Sons and Lovers

Halldor K Laxness, Iceland, (1902-1998), Independent People

Giacomo Leopardi, Italy, (1798-1837), Complete Poems

Doris Lessing, England, (b.1919), The Golden Notebook

Astrid Lindgren, Sweden, (1907-2002), Pippi Longstocking

Lu Xun, China, (1881-1936), Diary of a Madman and Other Stories

Mahabharata, India, (c 500 BC).

Naguib Mahfouz, Egypt, (b. 1911), Children of Gebelawi

Thomas Mann, Germany, (1875-1955), Buddenbrook; The Magic Mountain

Herman Melville, United States, (1819-1891), Moby Dick

Michel de Montaigne, France, (1533-1592), Essays.

Elsa Morante, Italy, (1918-1985), History

Toni Morrison, United States, (b. 1931), Beloved

Shikibu Murasaki, Japan, (N/A), The Tale of Genji Genji

Robert Musil, Austria, (1880-1942), The Man Without Qualities

Vladimir Nabokov, Russia/United States, (1899-1977), Lolita

Njaals Saga, Iceland, (c 1300).

George Orwell, England, (1903-1950), 1984

Ovid, Italy, (c 43 BC), Metamorphoses

Fernando Pessoa, Portugal, (1888-1935), The Book of Disquiet

Edgar Allan Poe, United States, (1809-1849), The Complete Tales

Marcel Proust, France, (1871-1922), Remembrance of Things Past

Francois Rabelais, France, (1495-1553), Gargantua and Pantagruel

Juan Rulfo, Mexico, (1918-1986), Pedro Paramo

Jalal ad-din Rumi, Afghanistan, (1207-1273), Mathnawi

Salman Rushdie, India/Britain, (b. 1947), Midnight's Children

Sheikh Musharrif ud-din Sadi, Iran, (c 1200-1292), The Orchard

Tayeb Salih, Sudan, (b. 1929), Season of Migration to the North

Jose Saramago, Portugal, (b. 1922), Blindness

William Shakespeare, England, (1564-1616), Hamlet; King Lear; Othello

Sophocles, Greece, (496-406 BC), Oedipus the King

Stendhal, France, (1783-1842), The Red and the Black

Laurence Sterne, Ireland, (1713-1768), The Life and Opinions of Tristram Shandy

Italo Svevo, Italy, (1861-1928), Confessions of Zeno

Jonathan Swift, Ireland, (1667-1745), Gulliver's Travels

Leo Tolstoy, Russia, (1828-1910), War and Peace; Anna Karenina; The Death of Ivan Ilyich and Other Stories

Thousand and One Nights, India/Iran/Iraq/Egypt, (700-1500).

Mark Twain, United States, (1835-1910), The Adventures of Huckleberry Finn

Valmiki, India, (c 300 BC), Ramayana

Virgil, Italy, (70-19 BC), The Aeneid

Walt Whitman, United States, (1819-1892), Leaves of Grass

Virginia Woolf, England, (1882-1941), Mrs. Dalloway; To the Lighthouse

Marguerite Yourcenar, France, (1903-1987), Memoirs of Hadrian

Tuesday, March 13, 2007

ԻՐԱՔԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ

Այսօր հանդիպեցի Իրաքահայ ազգային-հասարակական գործիչ Պ.Յ.-ին։

Ահաւոր բաներ էր պատմում Իրաքահայութեան վիճակի կապակցութեամբ։

Առ ի տեղեկութիւն Իրաք ԱՄՆ-ի եւ նրա դաշնակիցների ներխուժումից յետոյ ցարդ սպանուել են 28 հայեր։

Նոյնքան հայեր եւս առեւանգուել են, որոնցից մէկը սպանուել է, իսկ միւսները ազատ են արձակուել։

Լուրերից արդէն տեղեակ էինք, որ մարդ առեւանգելը Իրաքում վերածուել է եկամտաբեր աշխատանքի, բայց հոգու խորքում մարդ ուզում է հաւատալ (աւելի ճիշտն ինքն իրեն խաբել), որ դա հայերին կապ չունի։

Սակայն երբ այդ մասին վկայում է մեզ ծանօթ մէկը եւ հաստատում, որ դրանից զերծ չեն մնացել Իրաքահայերը` մարդ պարտաւոր է եւ հաւատալ, եւ ողբերգութիւնն ընկալել իր ամբողջ խորութեամբ։

Նրա ասութեամբ ձեւաւորուել են բազմաթիւ խմբեր, որոնց աշխատանքը մարդ առեւանգելն է։ Մարդ են առեւանգում եւ նրա ազատութեան դիմաց առեւանգուածի ընտանիքից գումար պահանջում։ Առեւանգուածի ընտանիքը խմբի հետ մտնում է բանակցութիւնների մէջ՝ պահանջուած գումարը վճարում եւ ազատում ընտանիքի իր այդ անդամին (յաճախ նաեւ երեխաներ)։

Իսկ պատահում են դէպքեր, երբ առեւանգող խումբը գումարն ստանում ու առեւանգուածին ազատ արձակելու փոխարէն` նրան ծախում է մէկ այլ խմբի ու այս անգամ առեւանգուած մարդի ընտանիքը պարտաւորւում է նոր խմբի հետ մտնել բանակցութիւնների մէջ՝ պարզ է կրկին գումար վճարելով։

Լաւ մնացէք։

Յ.Գ. Իրաքահայութեան այս ծանր ժամանակներում որտե՞ղ են Հ.Հ. Ազգային Ժողովի այն պատգամաւորները, որոնք երկքաղաքացիութեան օրէնքի ընդունման ժամանակ բոռում էին` ու՞ր էին Սփիւռքահայերը ցուրտ ու մութ տարիներին։

Saturday, March 10, 2007

ԳԻՐՔ ԿԱՐԴԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ինչու՞ ենք գիրք կարդում (ինչպէս նկատում էք, որպէսզի տխուր պատասխաններ չստանամ, չեմ հարցնում` առհասարակ գիրք կարդում ենք թէ ոչ)։

Գիրք ենք կարդում երկու պատճառով.-
1.- Գիտելիք ձեռք բերելու համար։
2.- Հաճոյք ստանալու համար։

Սկսենք երկրորդից։
Հաճոյք մարդ կարող է ստանալ տարբեր բաներից։ Ասենք օրինակ երաժշտութիւն լսելուց, մի նկարչութիւն նայելուց, տեսաերիզ դիտելուց կամ էլ մի սրճարանում մի ընկերոջ հետ սուրճ խմելուց եւ այլն։

Նկարչութեան պարագային, օրինակ, հաճոյքը մեզ փոխանցւում է գոյների միջոցով առաջացուած պատկերի տեսքով։ Երաժշտութեան դէպքում համադրուած ձայների միջոցով եւ այլն։

Գրքի դէպքում բառերի ու բառերից կազմուած նախադասութիւնների միջոցով արտայայտուած մտքերի։
Կարդում ենք մի սիրային պատմութիւն։ Հաւանական է, որ այդտեղ մեր գիտելիքին բան չաւելանայ, բայց գրքի հերոսի հետ ապրում ենք նրա ապրումները, ուրախ ու տխուր պահերը եւ հետեւաբար հաճոյք ենք ստանում։

Գիրք ենք կարդում նաեւ գիտելիք ձեռք բերելու համար, իսկ գիտելիքով արդէն սկսում ենք ձեռք բերել ճանաչողութիւն եւ ժամանակի ընթացքում ընդլայնել մեր մտահորիզոնն ու խորացնել մեր ճանաչողութիւնն աշխարհից։

Սովորում ենք այն ինչի մասին, որը մեզ հետաքրքրում է։ Մէկը կարդում է պատմութեան մասին, միւսը բնութեան, երրորդը օդանաւի, չորրորդը ճարտարապետութեան եւ այլն։

Հէնց այնպէս ինչպէս կարելի է հաճոյք ստանալ ոչ միայն գիրք կարդալով, այլ նաեւ այլ բաներով, հէնց այդպէս էլ կարելի է գիտելիք ձեռք բերել ոչ միայն գիրք կարդալով, այլ նաեւ այլ բաներով , ինչպէս օրինակ հեռուստացոյցով կամ համացանցի միջոցով։

Հետեւաբար հնարաւոր է, որ ապագայում գիրքն առհասարակ դուրս գայ մարդու կեանքից փոխարինուելով այլ բաներով։

Այս կապակցութեամբ յիշում եմ Այզակ Ասիմովի պատմուածքներից մէկը, որը կարդացել եմ շատ տարիներ առաջ "The fun they had" անունով (Հաճոյքը, որ նրանք ունէին)։
Մի քոյր ու եղբայր իրենց տան գետնափորում գտնում են մի բան, որի մասին պատկերացում չունի քոյրը, իսկ եղբայրը գիտի այնքանը, որ դրան գիրք են ասում եւ նա դա մէկ անգամ տեսել է իր մեծ մօր ձեռքում։

Յամենայնդէպս ինչ էլ որ լինի ապագայում, այսօր գիրքը դեռ մնում է մեր կեանքի անբաժանելի մասը եւ առնուազն այժմ չի կարող փոխարինուել այլ բաներով։

Հիմա եկէք հարց տանք ինքներս մեզ.-
Ինչքա՞ն գիրք ենք կարդում մենք ներկայիս (ամէն օր կամ շաբաթուայ ու ամսուայ կտրուածքով)։ Ընթերցանութիւնը մեր կեանքում ինչքա՞ն տեղ ունի (խօսքը գիրք կարդալու մասին է եւ ոչ թէ թերթ)։
Ընտանիքի ամսեկան ծախսերի մէջ ինչքա՞ն գումար ենք յատկացնում գրքին։
Վերջին անգամ ե՞րբ ենք այցելել գրախանութ։

Մէկ այլ հարց։ Քանի՞ գիրք ենք կարդացել մենք՝ մեր կեանքում։
Նոյնիսկ նրանք, ովքեր իրենց հմուտ ու վարժ գիրք կարդացող են համարում՝ կարող են հաշուել եւ մօտաւորապէս ասել քանի՞ գիրք են կարդացել իրենց կեանքում (խօսքը պարզ է` դասագրքի մասին չէ)։

Կարծում եմ այդ հաշուարկը հետաքրքիր եզրակացութիւնների կը բերի ամէն մէկիս։

Եկէք այլ բան հաշուենք։

Եթէ մենք հիմիկուանից ամիսը մէկ գիրք կարդանք, մէկ տարուայ ընթացքում կարդացած կը լինենք 12 գիրք։ 10 տարուայ ընթացքում կարդացած կը լինենք 120 գիրք։

Գրախանութ մտե՞լ էք։ Տեսե՞լ էք այնտեղ ինչքան գիրք կայ։ Տասնեակ, կը ներէք հարիւրաւոր, էլի կը ներէք հազարաւոր գրքեր կան, որոնք արժանի են կարդալու։

Եւ ի՞նչ է ստացւում։ Որ եթէ մենք ամիսը մէկ գիրք կարդանք՝ 10 տարուայ ընթացքում ընդամէնը 120 գիրք կարդացած կը լինենք։

Guardian-ը 2002 թուականին կատարել է մի հարցախոյզ, որով փորձել է ճշտել աշխարհի բոլոր ժամանակների լաւագոյն 100 գրքերը (նման հարցախոյզներ կատարել են (ու պարբարաբար կատարում են) նաեւ այլ թերթեր ու հաստատութիւններ)։ Ամիսը մէկ գրքով այդ 100 գիրքը կարդալու համար 10 տարի ժամանակ պիտի յատկացնել։

Իսկ իրօք հարիւրաւոր ու հազարաւոր գրքեր կան, որոնք արժանի են կարդալու թէ հաճոյք ստանալու եւ թէ գիտելիք ձեռք բերելու նպատակով։

Ընթերցասէր մնացէք։

Յ.Գ. (1) Անպայման փորձէք հաշուել, որ ձեր կեանքում մինչեւ հիմա քանի գիրք էք կարդացել։

Յ.Գ. (2) Վերջերս կարդացի մի մտաւորականի հետ կատարուած հարցազրոյց, որտեղ նա ասում էր, որ մէկ շաբաթուայ ընթացքում մէկ-երկու գիրք է կարդում։ Անկեղծ ասած՝ շատ նախանձեցի։

Յ.Գ. (3) Այս արտայատութիւնները ձեզ ծանօ՞թ են՝ "Դէ գիտես այնքան գործ ունեմ", "Շատ եմ ուզում կարդալ, բայց ժամանակ լինու՞մ է", "Երեխաները չեն թողնում", "Դասերս այնքան շատ են"։

Friday, March 9, 2007

ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅԻ ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ (2)

Շարունակութիւն նախորդ համարից.-

11.- Մառոժնի- Պաղպաղակ
12.- Մալադձեձ- Կեցցէ
13.- Բուտկա- Կրպակ
14.- Զաժիգալկա- Լուցիչ, կրակայրիչ
15.- Զակուսկեղէն- Խորտիկներ
16.- Խալադելնիկ- Սառնարան
17.- Գազի պլիտա- Գազօջախ
18.- Կաստռուլյէ- Կաթսայ
19.- Չայնիկ- Թէյնիկ
20.- Պեսոկ- Շաքարաւազ

21.- Պեչենի- Մի տեսակ չոր թխուածք (Biscuit)
22.- Կուխնի- Խոհանոց
23.- Սպալնի- Ննջասենեակ
24.- Զալ- Մեծ սրահ
25.- Պադուալ- Գետնափոր
26.- Աբոյ- Պատի պաստառ
27.- Պիլեսոս- Փոշեծծիչ
28.- Տելեւիզըռ- Հեռուստացոյց
29.- Լուստռա- Ջահ
30.- Աստանոֆկա- Կանգառ

Լաւ մնացէք։

Thursday, March 8, 2007

ՇՆՈՐՀԱՒՈՐ ԿԱՆԱՆՑ ԵՒ ԳԵՂԵՑԿՈՒԹԵԱՆ ՏՕՆԸ

Կայք էջիս իգական սեռի բոլոր ընթերցողներին շնորհաւորում եմ Կանանց եւ գեղեցկութեան տօնի կապակցութեամբ՝ մաղթելով ամենայն բարիք։

Monday, March 5, 2007

"ՄԵԾ ՄԱՅՐՍ"

Անցեալ շաբաթավերջին կարդացի Ֆեթհիյէ Չեթինի "Մեծ մայրս" յուշագրական գիրքը։

Չեթինը իրաւաբան է, ապրում է Ստամբուլում։ Նա Հրանտ Դինքի փաստաբանն էր (եւ է)։

Ֆեթհիյէ Չեթինը գրքում պատմում է իր մեծ մօր կեանքի պատմութիւնը, որի ընտանիքի մեծ մասը ցեղասպանութեան ժամանակ կոտորուել են, իրեն առեւանգել։ Մայրը (Չեթինի մեծ մօր մայրը) մի կերպ հասել է Հալէպ ու տարիներ անց կարողացել միանալ Ամերիկայում ապրող ամուսնուն։

Իսկ մեծ մայրը, որն առեւանգման ժամանակ փոքր աղջիկ է եղել, պարտաւորուել է ընդունել մահմեդականութիւն եւ հետագային ամուսնանալ թուրքի հետ ու ... Ու տարիներ անց իր կեանքի ողբերգութիւնը պատմել թոռանը։

Չեմ գրում մանրամասնութիւնը, որպէսզի այն չկրոցնի հետաքրքրութիւնը կարդալ ցանկացողների համար։

Անկեղծ ասած նման գրքեր չեմ կարողանում կարդալ, հոգեկան վատ ապրումներ եմ ունենում, հետեւաբար առհասարակ փորձում եմ խոյս տալ այդ գրքերից։

Սակայն համոզուած եմ, որ նման ճակատագրերի մասին կարդալը կամ դրանց մասին լսելը՝ անխուսափելի է ցանկացած հայի համար, այն մեր պատմութեան մէկ մասն է։

Գիրքը մտորումների տեղիք է տալիս գլխաւորաբար երկու առումով.-
Նախ կարդալով մի հայի ողբերգութեան մասին մէկ անգամ նորից սկսում ես մտածել՝ ինչու՞ թոյլ տուեցինք տեղի ունենար ցեղասպանութիւնը եւ ի՞նչ պիտի անենք, որպէսզի մէկընդմիշտ ապահովենք մեր ազգի անվտանգութիւնը։

Եւ ապա մէկ անգամ նորից ընթերցողի ուղեղում ծառանում է հետեւեալ հարցը՝ ո՞վ է հայը։

Գիրքը 130 էջ է։

Խորհուրդ կը տամ կարդալ։

Գինն է 2200 դրամ։

Մնացէք պայքարունակ։

Յ.Գ. Անցեալ շաբաթուայ ընթացքում երկու գիրք կարդացի, երկուսն էլ հայերի մասին, երկուսն էլ՝ տխուր։ Ի՞նչ էք մտածում։

Sunday, March 4, 2007

"ԴՈՒՔ ԳՆԱՑԷՔ, ԵՍ ՄՆՈՒՄ ԵՄ" (2)

Անցեալ ուրբաթ օրը վերջացրի Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմնի անդամ` Արտաշէս Շահբազեանի անտիպ վէպը՝ "Դուք գնացէք, ես մնում եմ" վերնագրով։ Վէպը կարդացել եմ էլեկտրոնային տարբերակով։

Այն մի քանի ընկերների պատմութիւն է, որոնց մի ոտը Խորհրդային կարգերում է, միւս ոտը՝ նոր՝ յետ-խորհրդային կարգերում։

"Կեանքը պէտք է մէկ ժամանակի մէջ ձգուէր, ապրուէր ու աւարտուէր մեզ համար։ Այլապէս ի՞նչ ստացուեց մէկ ոտքով նախորդ կեանքում ենք, իսկ միւսը երկարել՝ ուզում ենք շարունակել այս կեանքում։ Այնինչ այստեղ ամէն ինչ ուրիշ է, նոր արժէքներ են հաստատում իրենց կենսունակութիւնն արեւի տակ, իսկ երեկուայ ճշմարտութիւնները դարձել են խիստ յարաբերական։ Սկսւում է իրերի կայսրութեան դարաշրջանը։"

Կարծում եմ հէնց այստեղ էլ պիտի փնտրել վէպի գլխաւոր գաղափարը։ Մարդիկ, որոնք ոչ այն է` խորհրդային շրջանում են ապրում, եւ ոչ այն է` ծնուել ու մեծացել են յետ-խորհրդային` ասել է դրամտիրական շրջանում։ Հետեւաբար անորոշութիւնների մէջ են։ Ծնուել ու մեծացել են Խորհրդային շրջանում ու մէկ էլ յայտնուել նոր-ազատական կարգերում։ Ինչպէ՞ս ապրէն իրենց համար նոր, անհարազատ միջավայրում։

Երկխօսութիւններն ու մտորումների նկարագրութիւնը լաւապէս բացայայտում են վէպի հերոսների անհատականութիւնն ու նկարագիրը։

Ընդհանուր առմամբ, իմ կարծիքով, այն տխուր վէպ է, տխուր կենսագրութիւններ, տխուր կեանք։

Նախադասութիւնները պարզ են ու դիւրըմբռնելի։

Ծաւալը 150 էջ է։

Հետաքրքրուեցի հեղինակ մեր ընկերոջից, որ արդեօք հերոսների կերպարները վերցուած են իրական կեանքից թէ ուղղակի գրողի երեւակայութեան արդիւնք են։ Պատասխանեց, որ եւ մէկը, եւ միւսը։

Գրքի ընդմիջից կարելի է ծանօթանալ հեղինակի խոհափիլիսոփայական մտորումներին, խառնուածքին ու ապրումներին։

"Թեթեւն ու ծանրը կեանքից չէ, ամէն մարդ իր կշեռքով է քաշ սահմանում։ Այն ինչ մէկի համար լինելիք բան է, մէկ ուրիշը դրանից ողբերգութիւն է սարքում։ Ինչպէս եւ հակառակը, երբ հեքաթային ամրոցներ են կառուցում ու ծխով լցուած փուչիկի պէս կախում են երկնքից։ Իսկ երբ անհողեղէն պատրանքները բախւում են իրականութեան կոշտ պատին յայտնի է թէ տուժող կողմը որ մէկն է լինում։"

Շուտով "Նորք" հանդէսում կը հրատարակուի վէպի մի մասը։ Այն որպէս առանձին գիրք հրատարակուած չէ։

Շնորհաւորում եմ ընկերոջը եւ մաղթում նորանոր յաջողութիւններ։

Friday, March 2, 2007

"ԴՈՒՔ ԳՆԱՑԷՔ, ԵՍ ՄՆՈՒՄ ԵՄ" (1)

"Մի այսպիսի պատմութիւն կայ Գայանէ՝ ամերիկացի ֆերմերը երկու հնդկացիների մեքենայով տեղափոխում է մէկ ագարակից՝ միւսը։ Մեքենայի կանգ առնելու հետ հնդկացիները իջնում ու անմիջապէս պպզում են տեղում։ Երբ ագարակատէրը փորձում է նրանց ոտքի հանել հնդկացիները բացատրում են. "Մենք այնքան արագ եկանք, որ հոգիներս չհասցրեցին մեզ հետ գալ։ Սպասում ենք, որ գան՝ մտնեն մարմիններիս մէջ"։

"Հազարաւոր ու միլիոնաւոր մարդիկ, որոնք պէտք է, որ հանդիպեն, այդպէս էլ չեն հանդիպում, նրանք չեն անում այն, ինչ որ պէտք է անեն, չեն հասնում նրան, ինչ որ Աստծոյ նախախնամութեամբ նախատեսուած էր իրենց համար եւ չեն վշտանում կորցրածի համար, որովհետեւ չեն էլ երեւակայում թէ ինչ պիտի գտնէին։"

"Հայրդ յիշու՞մ ես ասում էր. "Այս երկնքի տակ ծնողի սէրն է, որ քանի մասի էլ բաժանես չի փոքրանում։" Բա ինչու՞ այդպէս չէ, ինչու՞ ոմանց այդ սիրուց այդքան շատ է բաժին հասնում՝ իսկ միւսներին՝ այդքան քիչ"։

"- Տատս ասում էր."Երջանկութիւնը դռան առաջ գցած գերան չի, նստես վրան ռուսի պառաւի պէս արեւածաղկի սերմ չրթես ու ոտքերդ թափ տաս` թիթեռի նման բան է, բռնեցիր` այդ պահին քոնն է, բաց թողեցիր` թռաւ-գնաց։"

"Մի երեխայ կաթի հետ պիտի խմի անհայրութեան դառը թուրմը։ Այդ թուրմը ողջ կեանքում կաթալու է նրա ուղեղի վրայ ստիպելով չարութեամբ նայելու բոլորին ու ամէն ինչին։ Վերջապէս մարդը սիրուց պէտք է աշխարհ գայ, որ աշխարհն էլ այս օրին չլինի։"

"Ամուսնուս պապը յայտնի ինժեներ է եղել-շարունակեց Գոհարը-նրա տղան մեծացել է մամայի բալա, այս մէկն էլ՝ որպէս հարազատ հօր տղան։ Սրանք ջերմոցային մարդիկ են, գնան իրենց գործարանը, ինժեներութիւն անեն, գան ճաշ ուտեն՝ նստեն հեռուստացոյցի առաջ։ Գործարանը փակում ես, հեռուստացոյցն՝ անջատում, դառնում են ափ ընկած ձուկ։"

"Միեւնոյն է հեքիաթը անհրաժեշտութեան ծնունդ է։ Հեքիաթը սլացքն է տենչանքի։ Ինչպէս կարելի է հեքիաթը բանտել։ Ինչպէս կարելի է սպանել հեքիաթները։ Ինչպէս կարելի է ապրել առանց հեքիաթի։ Խայտաբղէտ ճանապարհները, որոնցով շտապում ենք անցնել մեր կեանքը` անիմաստ ու անհանգրուան են լինելու՝ եթէ փարոսը հեքիաթը չէ։"