“Ջրի այն կողմի ճանապարհորդագրութիւն (կամ գաղթականութեան հասարակագիտութիւն)”։
Գրող՝ Փառուիզ է Ռաջաբի։
Ծաւալ՝ երկու հարիւր ու չեմ յիշում ինչքան։
Գրքի հեղինակը, Փառուիզ է Ռաջաբին, այնքան, ինչքան ես կարողացայ գտնել համացանցում, ձախ մտածողութիւն ու հակաամերիկեան տրամադրութիւններ ունեցող պատմաբան է։
Ի հարկէ գրքում ոչ ձախակողմեան մտքեր են արծարծւում, ոչ էլ ուղղակի հակաամերիկեան գաղափարներ։ Այնտեղ արծարծւում են արեւելքի ու արեւմուտքի, հայրենիքի ու օտարութեան տարբերութիւններն ու հակասութիւնները։
Ռաջաբին իր ընկերոջ կողմից հրաւիրւում է այցելել ԱՄՆ եւ որոշում է ԱՄՆ մուտքի արտօնագիր ստանալ Կանադայում ԱՄՆ-ի դեսպանատնից։ Այդ պատճառով էլ մեկնում է Կանադա, որտեղ մնում է մէկ ամսից աւելի։ ԱՄՆ մուտքի արտօնագիր ստանալու կապակցութեամբ հանդիպելով դժուարութիւնների՝ վերադառնում է Իրան։
“Ջրի այն կողմի ճանապարհորդագրութիւն” վերնագիրն էլ գալիս է այդտեղից։ Սակայն սա սովորական ճանապարհորդագրութիւն չէ, զուտ տեսածները գրանցելու ու նկարագրելու առումով, այլ մեծաւ մասամբ “ինքնութեան” ու “ազգութեան” հարցն է քննարկւում ու վերլուծւում գրքում։
Գիրքն սկսում է հետեւեալ պարբերութեամբ՝ “Տարիներ է, որ “Ջրի այն կողմ” նոր ու տարօրինակ դարձուածքը մտասեւեռմանս առարկան է դարձել։ “Ջուր” այսինքն ովկիանոս եւ “այն կողմ” այսինքն նոր ցամաք։ Այսինքն Ամերիկան, այն էլ Միացեալ Նահանգներ տեսակից։ Այսինքն Կանադան, մտերմիկ ասած։ Մեքսիկան կամ էլ հազար ու մի ուրիշ երկիր նոր ցամաքը բնորոշող այդ դարձուածքում տեղ չունեն։ Հայիտին ու Բոլիւին Ամերիկայում չեն։ Դժբախտ երկրներ են, որ ցանկացած տեղ էլ կարող էին լինել”։
Նա Տորոնտոն կոչում է “հազարատոհմ քաղաք”, քաղաք, որի օդանաւակայանը ներս մտնելիս անցագիրդ ստուգում է մի հնդիկ, սակակառքի վարորդը չինացի է, ոստիկանը սեւամորթ, մի խօսքով հազար տոհմից մարդ կայ այդ քաղաքում։
Հեղինակը հանդէս է գալիս խոր իրանասիրական դիրքերից։
Երկու երկրների միջեւ անընդհատ համեմատութիւնները, Իրանական գեղարուեստական գրականութիւնից մէջբերումները, տեսածները սոսկ չգրանցելն ու վերլուծութիւնները՝ գիրքը դարձնում են օգտաշատ ու հետաքրքիր եւ ըն՚թերցանութիւնը հաճելի, միայն երբեմն հանդիպում ենք գրութիւնների, որոնք հասցէագրուած են Կանադայում հանդիպած այս ու այն մարդուն, այս ու այն ծանօթին, որոնք կրում են անձնական բնոյթ, որը պակսեցնում է գրքի հետաքրքրութիւնից։
Այս ամբողջը, յամենայնդէպս, չի նշանակում, որ ես բաժանում եմ հեղինակի արտայայտած բոլոր մտքերը։
Ցաւօք գիրքը ձեռքիս տակ չունեմ, որպէսզի կարողանամ որոշ մէջբերումներ կատարել։
Լաւ մնացէք։
No comments:
Post a Comment