ԲԱԽՏ ԿԱՄ ՊԱՏԱՀԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ

”Շանթ” հեռուստաալիքի երեկուայ “Հորիզոն” ծրագրի հիւրն էր հանգստի կոչուած մի օդաչու, Խալաթեան ազգանունով, որը ներկայիս “Արմաւիա” օդանաւային ընկերութեան ուսումնական բաժնի պետի տեղակալն է։

Հետաքրքիր ու ահաւոր տեղեկութիւններ տուեց, որոնցից մի քանիսը գրի եմ առնում.-

- Ամբողջ Խորհրդային Միութիւնը գիտի, որ “Տոպոլով” օդանաւի արտադրութեան համար սերտիֆիկատ (արտօնագիր) չէին տալիս եւ ի վերջոյ քանի որ շահագրգիռ կողմերը Պոլիտ Բիւրոյում ծանօթ ունէին (տուեց մէկի անունը, որը չեմ յիշում) կարողացան նրա միջոցով ստանալ սերտիֆիկատ։

- Ըստ վիճակագրական տուեալների “Տոպոլով” օդանաւերը ամէն 40000 ժամ (քառասուն հազար) թռիչքի պարագային մէկ վթար են ունենում (խօսքը մէկ օդանաւի մասին չէ, այլ տուեալ տեսակի օդանաւերի ընդհանուր թռիչքաժամերի), մինչդեռ Բոյինգի պարագային դա 1000000 (մէկ միլիոնից աւելի) ժամ թռիչքի պարագային է լինում եւ Էյր Բասի պարագային երկու միլիոնից աւելի թռիչքի պարագային։

- Տոպոլով (եւ ընդհանրպաէս ռուսական) օդանաւերի տեխզննումը միշտ չէ որ իրականանում է ըստ պահանջի։ Բացայայտուել են դէպքեր, երբ մարդիկ կաշառք են տուել ու ստացել տեխզննման վկայագիր*։

- Արձանագրուել են դէպքեր, երբ օդանաւի աշխատամասերը նորոգուել են ոչ թէ համապատասխան վայրում, այլ մի ինչ որ մէկի տան գարաժում։

- “Տոպոլով” օդանաւերն ունեն երեք շարժիչ եւ եթէ նոյնիսկ երեք շարժիչներն էլ չաշխատեն հմուտ օդաչուն կարող է արտակարգ վայրէջք կատարել։ Սակայն “Տոպոլովների” պարագային կատարւում է հետեւեալը՝ շարժիչը չի աշխատում եւ անջատում է օդանաւի հիդրաւլիկ համակարգը։ Արդիւնքում օդանաւը չի ենթարկւում օդաչուին։ Այն վերեւ ու ցած չի անում։

- 95-96 թուականներին հայ օդաչուներն աշխատում էին Իրանական “Մահան Էյր” օդանաւային ընկերութեան համար։ Պատահել են դէպքեր, երբ օդաչուն թռիչքից առաջ կենտրոնին տեղեկացրել է, որ օդանաւում նկատում է անսարքութիւն եւ կենտրոնն էլ պատասխանել է` “ոչինչ, թռէք, ոչ մի բան չի լինի”։

- Պատահել է օդանաւի շարժիչը նորոգել են եւ թռիչքից առաջ պարզուել է, որ շարժիչի իւղում երկաթի կտորներ կան։ Նոյնը պատահում է նաեւ մեքենաների պարագային։ Օդաչուն փոխանցել է, որ խնդիր կայ եւ կենտրոնն էլ պատասխանել է` “ոչինչ, թռէք”։

Չեմ շարունակում։

Խալաթեանի ասածները գրեցի յիշողութեամբ։ Հետաքրքրուողները ասածների մասին ստոյգ իմանալու համար կարող են դիմել “Շանթ” հեռուստաընկերութիւն։

Եզրակացութիւն։ Երրորդ աշխարհի բնակիչները կամ բախտի բերմամբ են ապրում կամ էլ պատահմամբ։

Պինդ մնացէք։

Ի դէպ նոյնը կատարւում է մեքենաների տեխզննման պարագային Հայաստանում։ Ի բրդէ մեքենաները տարին մէկ անգամ պիտի տեխզննում անցկացնեն ու եթէ չեն համապատասխանում պահանջուած չափանիշներին, պիտի վերացնել մեքենայի անսարքութիւնները, սակայն մեքենավարները փող են տալիս (կաշառք) ու ստանում համապատասխան վկայագիր եւ պիտակն ամենայն հպարտութեամբ փակցնում մեքենայի դիմապակուն (այդ գումարը մի ժամանակ 4000-5000 դրամ էր)։ Հայաստանում ով մեքենայ ունի, գիտի ինչ եմ ասում։

Այսքանը գիտէի, բայց որ այն կիրառւում է նաեւ օդանաւերի պարագային՝ չգիտէի։