Մի հպանցիկ հայեացք Հայաստանի Հանրապետութիւնում հեռարձակուող հեռուստաընկերութիւնների ծրագրերին լեզուական եւ բովանդակային առումով, աւելի կը յստակեցնի ողբերգութեան չափը։ Խօսենք օրինակներով։
Ի բացառեալ “Հ1”-ի, մնացած բոլոր հեռուստաընկերութիւններով հեռարձակուող տեսաերիզները (Film) սփռւում են ռուսերէնով (սա անշուշտ չի նշանակում, որ “Հ1”-ը այս առումով փայլուն վիճակում է)։ Սա կատարւում է այն պայմաններում, երբ օրէնքը պահանջում է հեռուստաընկերութիւններից, որ հեռարձակումները պիտի լինեն հայերէնով։ Հեռուստաընկերութիւններն էլ վերոշարադրուածը բացատրում են թարգմանութեան մեծ ծախսով, այսինքն նիւթապէս ի վիճակի չեն տեսաերիզը թարգմանել հայերէնի։ Յետ՞ոյ։
Հեռուստաընկերութիւնը ի վիճակի չէ տեսաերզիը թարգմանել հայերէնի, դրանից պիտի՞ տուժի ազգը, նոր սերունդը։ Ի վիճակի չէ, թող փակուի։ Թող ում մտքով անցաւ հեռուստաընկերութիւն չբացի։ Իսկ չէ որ հեռուստաընկերութեան տնտեսութիւնը (Bisuness) համարւում է ամենաշահաւէտ տնտեսութիւններից մէկը։ Ուրեմն ու՞ր են գնում շահերը։ Եւ ի վերջոյ եթէ խնդիրը զուտ նիւթականի հետ է կապուած, ապա ինչպէ՞ս, ի՞նչ միջոցներով են հեռուստաընկերութիւնները թարգմանում ՀարաւԱմերիկեան բազմաշար հեռուստատեսաերիզները (Serial), որոնք հաճախ ամիսներ շարունակ ամէն օր ցուցադրւում են։ Սրանք անվճա՞ր են թարգմանւում։ Ի դէպ բազմաշար հեռուստատեսաերիզների ցուցադրման լուրջ ու անզիջում մրցակցութիւն կայ հայրենի հեռուստաընկերութիւնների մէջ։
Այլ օրինակ։ Ոչ միայն անընդհատ, կրկնում եմ անընդհատ հեռարձակւում են ռուս եւ օտարազգի երգիչների երգերը, այլ հայ երգիչները ռուսերէն երգելու գործում չեն զիջում ռուս երգիչներին։ “Հ1”-ով հեռարձակուող ու մեծ ընդառաջում գտած “Երկու աստղ” ծրագրում երգիչ-չերգիչները առիթով ու անառիթ երգում են ռուսերէն։ Եւ այդ հաղորդումը դիտում են ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետութիւնում, այլ Սփիւռքում։ Հարց է առաջանում։ Ս՞ա էլ է նիւթականի հետ կապուած։ Թէ՞ մի ինչ որ ներքին ցանկութիւն, մղում, գերազանց սէր կայ դէպի օտարներն ու օտար լեզուն։
Այլ օրինակ։ Հաղորդավարը լաւապէս տիրապետելով հայերէնին, խօսում է ու հաղորդումը վարում է ռուսերէնով։ Ինչու՞։ Սա՞ էլ է կապուած նիւթականի հետ։ Ռուսերէնին այսքան ինքնակամ տրուելու պատճառն ու շարժառիթը ո՞րն է։
Մանկական հաղորդումներում ռուսերէն շարժապատկերներ, ռուսերէն մանկական երգեր, ռուսերէնով հաղորդում, չէ որ այդ ծրագրերը դիտող երեխաների լեզուամտածողութիւնը սկսում է ձեւաւորուել հէնց այդտեղից։
Էլ չենք խօսում հաղորդավարների հայերէնի իմացութեան ահաւոր ցած ու անգրագետ մակարդակի մասին (բացառութիւններ կան, խօսքը համընդհանուր վիճակի մասին է), երբ պետական այրերն են նոյն մակարդակի հայերէնով խօսում՝ կառավարուեթան նիստում, Ազգային Ժողովի դահլիճում կամ մամլոյ ասուլիսների ժամանակ։
Վերը բերուած օրինակները ընդամէնը մի չնչին նմուշն են այն ամբողջից, ինչ այսօր կայ ու տեղի է ունենում Հայաստանի Հանրապետութիւնում։ Օրինակները կարելի է շարունակել, սակայն կարծում եմ, հէնց այսքանն էլ բաւական է ապացուցելու, որ հայապահպանման ու հայերէնապահպանման հարց գոյութիւն ունի ոչ միայն Սփիւռքում, այլ նաեւ հայրենիքում։
Հարց, որին պիտի շատ աւելի լուրջ ուշադրութիւն դարձնեն ազգի ճակատագրով մտահոգ հայերը։
No comments:
Post a Comment