“Մենք ինչպէս մենք դարձանք”-ը հետաքրքիր է նաեւ այն առումով, որ ոչ միայն համալսարանական տարբեր միջավայրերում քննարկման առարկայ է դարձել՝ հեղինակի ներկայութեամբ, եւ դրանց արձանագրութիւնը տպագրուել է գրքի վերջում որպէս յաւելուած, այլեւ գիրքը ուժեղ քննադատութեան է ենթարկուել թէ աջակողմեան-պահպանողական եւ թէ ձախակողմեան, յատկապէս մարքսիստական մտածելակերպ ունեցող մտաւորականների ու հոսանքների կողմից եւ հեղինակը թերթերում տպագրուած այդ քննադատութիւններից ամենասուրերը դրել է գրքի վերջում որպէս յաւելուած ու տպագրել է` անշուշտ պատասխանելով քննադատութիւններին։ Սա նոր մշակոյթ է։ Առնուազն ես այդպիսի գիրք չեմ տեսել։
Միւս կողմից ես Հայաստանի ու հայութեան մասին էլ այդ բովանդակութեամբ գիրք չեմ տեսել։ Չեմ էլ կարծում, որ կայ։ Ի հարկէ Հայաստանում ասել, որ մենք յետամնաց ենք ռիսկային բան է, չեմ պատկերացնում։ Որովհետեւ երբեմն ոչ միայն սովորական մարդկանց կողմից, այլեւ մտաւորականներից այնպիսի բաներ եմ լսում հայութեան ու Հայաստանի մասին, որ շշմում եմ։
Ժողովրդի մեծամասնութիւնը դժգոհ է երկրի վիճակից, բայց գիտականօրէն վերլուծել, որ ինչու ենք այս վիճակին հասել ու ինչու ենք դոփում տեղում, ոչ ոք չի էլ կատարում։ Հաւանաբար դրա կարիքը չի զգացւում։ Ամէն մարդ մեղքը տեսնում է ուրիշի ու ոչ իր մէջ։
Վերոյիշեալ գրքի հեղինակը փորձում է խնդիրների պատճառները տեսնել ներսում եւ ոչ դրսում։ Եւ սկսում է շատ պարզ հարցեր արծարծելով՝ “ինչու՞ գիտութիւնը Իրանում չզարգացաւ, ինչու՞ Անգլիան ու ԱՄՆ-ն ու ընդհանուր առմամբ Արեւմուտքը հազարաւոր կիլոմետրներ կտրեցին եկան հասան Իրան ու մեզ գաղութի վերածեցին ու շահագործեցին ու մենք չգնացինք նրանց գաղութի վերածենք ու շահագործենք։ Կարո՞ղ էինք ու չգնացինք թէ ցանկութեան դէպքում նոյնիսկ չէինք կարող։ Խօսում ենք անընդհատ Իրանի փառահեղ անցեալի մասին, ի՞նչ եղաւ, որ այդ փառահեղ շրջանը մի տեղ ընդհատուեց ու ինչու՞ չվերականգնուեց”, “…որոշները մեր յետամնացութիւնը վերագրում են արաբների հարձակումներին, որոշները Իսլամին, որոշները գաղութատիրութեանը, սակայն իմ խօսքն այն է, որ Իրանի հասարակութեան ներքին արմատական պատճառներն ու պայմանները նկատի չառնել ու ամբողջ մեղքը բարդել սրա ու նրա վրայ, ընդամէնը ինքնախաբէութիւն է։ Եթէ մենք յետամնաց չլինէիքն գաղութատիրութիւնը չէր կարող ոտք դնել մեր երկիր՝ իր բոլոր բացասական հետեւանքներով”։
Եզրակացութիւն։ Մեծ հաճոյքով ու բաւարարուածութեամբ կարդացի այս գիրքը (յաճախ մինչեւ գիշերուայ երկուսը)։ Այն ինչպէս սկզբում ասացի նոր հորիզոններ բացեց իմ առջեւ ու բարձրացրեց ճանաչողութեանս մակարդակը։
Շնորհակալութիւն հեղինակին, թէեւ չգիտեմ շնորհակալութիւնս ինչպէս պիտի նրան հասնի։
Լաւ մնացէք։
No comments:
Post a Comment