Ի պատասխան կայքէջս այցելուներից մէկի գրած պատգամի համառօտ տեղեկութիւններ գրեմ Դղերի պատմութեան եւ իմ տպաւորութիւնների մասին։
Նախ Դղեր գնալիս ճանապարհի եզրին տեսայ ցուցանակ, որի վրայ գրուած էր "Տեղեր"։ Պարզուեց, որ անունը Տեղեր է, որը սակայն տեղացիների բարբառում արտասանւում է Դղեր։ Ասում են, որ անուանումը կապ ունի շրջակայքում աճող դեղաբոյսերի հետ։
Այն գտնւում է Արագածոտնի մարզում։ Յիշեցնեմ, որ Արագածոտնի մարզում է գտնւում նաեւ Արագածը, Ամբերդը, Բիւրականը, քարէ տառերը եւ այլն։
Եկեղեցին գտնւում է նոյնանուն գիւղում։ Հիմնադրուել է 13-րդ դարում, աւելի ճիշտ 1213 թուականին։ Ասում են, որ այն կառուցել է իշխանական տոհմից Մամախաթուն Վաչուտեանը, որի դամբարանը գտնւում էր եկեղեցուոյ մէջ։
Եկեղեցուոյ, Վաչուտեան տոհմի եւ եկեղեցուոյ վերջին մօտ քսան-երեսուն տարուայ պատմութեան մասին բաւականին լայն բացատրութիւն տուեց եկեղեցում գտնուող մի կին, որն ասաց, որ (եթէ ճիշտ եմ յիշում) քսան հինգ տարուց աւելի է ինչ ապրում է այդ գիւղում եւ ծառայում է եկեղեցուն։
Եկեղեցուոյ մուտքից անմիջապէս ներս կը տեսնէք բազմաթիւ դամբարաններ, որոնք կամ պատկանում են Վաչուտեան տոհմի անդամներին եւ կամ եկեղեցուոյ սպասաւորներին։ Կարճ ասած, առանց այդ գերեզմանների վրայ ոտք դնելու հնարաւոր չէ առաջ գնալ։
Այդպիսի բան տեսել եմ նաեւ այլ եկեղեցիներում։ Եկեղեցուոյ այդ հատուածում սպասաւորներին թաղելու պատճառն այն է, որ նրանք՝ այդ սպասաւորները (քահանայ, եպիսկոպոս եւ այլն) ծառայում են ժողովրդին իրենց ողջ եղած ժամանակ եւ ուզում են ծառայել մահուանից յետոյ եւս։ Ուստի մարդկանց ոտքերի տակ լինելը ծառայելու եւ խոնարհութեան նշան է։
Դրսից եկեղեցուոյ գմբէթի եւ պատերի վրայ առկայ էին լիքը բոյսեր։ Մի մարդ մօտեցաւ մեզ եւ ասաց, որ ապրում է այդ գիւղում եւ եկեղեցուոյ պահպանման պատասխանատուն է։ Հետաքրքրուեցի խոտերի մասին։ Ասաց, որ պետութիւնը բիւդջէ չի յատկացնում, Էջմիածինն էլ նոյնպէս եւ իրենք այս ու այն կողմից փորձում են գումար հայթայթել եկեղեցին պահպանելու համար։ Եւ այդ խոտերի վերացման համար հակաթոյն են պատուիրել Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներից։ Ճշտի ու սխալի մասին ես չգիտեմ։
Եկեղեցուոյ շրջակայքում տեղադրուած էին շուաքարաններ եւ նստարաններ։ Լեփ լեցուն մարդ կար։ Հանրակառքերով աշակերտական խմբեր էին գալիս այցելութեան։ Եկեղեցին գտնւում է բլրի վրայ եւ գեղեցիկ տեսարան է բացւում մարդու առջեւ։
Բայց անկեղծ լինելու համար պիտի ասեմ, որ եկեղեցին իմ վրայ առանձնապէս տպաւորութիւն չթողեց։ Տեսել եմ աւելի գեղեցիկ եկեղեցիներ։
Լաւ մնացէք։
Յ.Գ. Եկեղեցուայ պատմութեան մասին յաւելեալ ու մանրամասն տեղեկութիւններ ձեռք բերելու համար դիմել հանրագիտարանին կամ համապատասխան գրականութեանը։
1 comment:
Merci
Post a Comment